مهدی عباسی سرمدی - گروه حقوق بین الملل، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران
وحید معین - دانشجوی دکتری فقه و حقوق خصوصی دانشگاه خوارزمی تهران

در بحث ادله اثبات دعوا در امور مدنی فلسفه دادرسی مدنی کشف حقیقت است نه صرفا فصل خصومت، در همین راستا اسلام نیز اجرای حق و عدل را به دادرس تکلیف کرده و در این خصوص در این که دادرس در چه دعوایی به قضاوت نشسته است تفاوتی قائل نشده، زیرا ملاک عمل احقاق حق است. در این پژوهش که با روش توصیفی – تحلیلی انجام شده با تحلیلی نو از قاعده ی منع تحصیل دلیل و تفاوت آن با تلقین دلیل به نقش قاضی در تحصیل دلیل و کشف حقیقت پرداخته شده است و یافته ها حاکی از آن است که نقش فعال دادرس مدنی در دادرسی و آزادی دادرس مدنی در ارزیابی قضایی ادله مدنی مانند دلایل کیفری، امروزه در بیشتر نظام های دادرسی مانند حقوق انگلیس و آیین دادرس مدنی فراملی مورد پذیرش قرار گرفته است و در حقوق ایران نیز با تحلیلی نو از قاعده منع تحصیل دلیل و تغییراتی در قانون آیین دادرسی مدنی می توان به هدف والای دادرسی دست یافت که در این اثنا خلاء های موجود نیز مشخص خواهد شد.

اختیارات دادرس, آیین دادرسی مدنی فراملی, کشف حقیقت, فصل خصومت