امیر بخشی - استادیار گروه جغرافیا دانشگاه پیام نور,تهران,ایران
سید حسن رسولی - دانشجوی دکتری ، جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی ، ایران
نیما رحیمی - کارشناسی ارشد ، جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، دانشگاه پیام نور تهران ، ایران

      این تحقیق با بررسی نقش الگوی رشد شهری در ایجاد جزایر حرارتی در شهرها (مطالعه مورد: شهر ساری)، نوع گسترش شهر ساری و سپس ویژگی­های نواحی حرارتی شهر را بررسی می­کند و رابطه آن با تشکیل جزایر حرارتی شهری را شناسایی می ­کند .گسترش بی­برنامه و روزافزون شهرها در طول نیم قرن گذشته، موجب پدید آمدن مشکلات محیط زیستی شده است. این مشکلات محیط زیستی می­تواند کیفیت زندگی شهروندان و در نتیجه سلامت آن­ها را به خطر بیندازد. یکی از این مشکلات پدیده جزایر حرارتی شهری می­باشد. جزایر حرارتی شهری پدیده­­ای است که در آن دمای برخی مناطق بیشتر از سایر مناطق همجوار می­گردد. این پدیده می­تواند حاصل رشد پراکنده شهرها و همچنین رشد بی­برنامه و عمودی برخی نواحی شهری باشد. جزایر حرارتی شهری در حوزه های مختلف می تواند پیامدهای منفی داشته باشد؛ اول موضوع سلامت انسان است که وجود جزایر حرارتی در شهرها موجب پدیده­ی نبود آسایش دمایی آنها می شود همچنین موجب تشدید آلودگی هوا می شود، پدیده ای که در شهرهای ایران زیاد با آن درگیر هستیم.  این تحقیق از نوع تحلیلی است، اما باید افزود که از نظر هدف کاربردی خواهد بود. در بعد کاربردی نیز می توان از نتایج در تصمیم گیری و برنامه ریزی شهری استفاده کرد. برای این تحقیق از داده های ماهواره لندست ۸ استفاده شد. در این راستا ابتدا پس از تهیه تصاویر، نقشه دمایی شهر ساری با استفاده از تکنیک های سنجش از دور و نرم افزار GIS تهیه و سپس جزایر حرارتی استخراج می شود. به همین ترتیب نقشه پوشش گیاهی و اراضی تهیه و ضریب آنتروپی شانون و تراکم ساختمان و جمعیت محاسبه و با جزایر حرارتی شهری مقایسه خواهد شد.  نتایج این تحقیق نشان می­دهد که شکل­گیری جزایر حرارتی در شهر ساری وابسته به هر دو نوع رشد شهر می­باشد و ایجاد نواحی حرارتی با نوع پوشش زمین، تراکم جمعیتی و ساختمانی رابطه معناداری دارد. همچنین اکثر نواحی حرارتی فعلی شهر ساری شامل نواحی می­باشد که در دهه ­های گذشته به شهر اضافه شده­اند. همچنین به منظور جلوگیری از شکل­ گیری نواحی حرارتی جدید و کنترل رشد نواحی حرارتی فعلی،  با توجه به ویژگی­های حرارتی هر ناحیه، پیشنهاداتی ارائه می­ گردد.

الگوی رشد شهری, جزایر حرارتی شهرها, شهر ساری