محمد حجت - دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران.
زهرا بیرامی - دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران.
مجید حاجی زاده - دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران.

مهم ترین شخصیت در میان مسلمانان، حضرت محمد(ص) است. به این اعتبار، در آثار فراوانی به سیره ایشان پرداخته شده است. محبوبیت و عظمت شخصیت حضرت در متون ادبی از جمله خاوران نامه ابن حسام خوسفی نیز، دیده می شود. شاعر پیش از ورود به سخن اصلی، ابیاتی را به بازنمایی زندگی حضرت اختصاص داده که بازنمای معراج از آن جمله است. این مقوله در میان اسلام شناسان غربی نیز، مورد توجه بوده است. آنه ماری شیمل در پژوهش های متعددی از معراج پیامبر و کیفیت آن بر اساس قرآن و احادیث سخن گفته است. در تحقیق حاضر، ابتدا نگاه ابن حسام خوسفی به معراج با عنایت به آیات قرآنی و آراء مفسران شیعی بررسی شده و سپس، با نظرات شیمل مقایسه گردیده است. نتایج این تحقیق که با استناد به منابع کتابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی تدوین شده است، نشان می دهد که هر دو شخصیت بر ابعاد روحانی و جسمانی معراج تاکید دارند. همچنین، در نگاه آنان، فرآیند معراج، سیری آسمانی و ملکوتی داشته است. تفاوت رویکرد خوسفی و شیمل در این است که سراینده خاوران نامه بنا بر عقاید شیعی، رویت ذات خداوند از سوی پیامبر(ص) را در واقعه معراج منتفی می داند و آن را به رویت صفات الهی محدود و منحصر می کند، ولی شیمل با تاثیرپذیری از آراء مفسران اهل سنت و استناد صرف و بدون انعطاف به برخی آیات قرآن، رویت ذات خداوند از جانب محمد(ص) را ممکن می داند و بر آن تاکید می ورزد.

پیامبر اسلام, معراج, ابن حسام خوسفی, خاوران نامه, آنه ماری شیمل