بازنمایی های ایدئولوژیک در رسانه: بررسی بازتاب تحولات برجام در رسانه ها بعد از خروج آمریکا لغایت گام نهایی ایران در کاهش تعهدات

هدف پژوهش حاضر تبیین بازنمایی­های ایدئولوژیک و جهت­دار تحولات سیاسی در رسانه­های خبری منتخب است. پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی و با ترکیبی از روش­های کمی و کیفی به تحلیل داده­ها پرداخته است. بدین منظور عناوین برگزیده دو رسانه داخلی (وبسایت شبکه خبر و شبکه پرس تی­وی) به نمایندگی از گفتمان جمهوری اسلامی و دو رسانه خارجی (وبسایت صدای آمریکا بخش فارسی و بی­بی­سی بخش انگلیسی) به نمایندگی از گفتمان طرف غربی در بازه زمانی خروج آمریکا از توافق، لغایت گام نهایی ایران در کاهش تعهدات هسته­ای بررسی شد. داده­های موردنظر با استفاده از مبانی نظری گفتمان انتقادی و چارچوب نظری هلیدی در زبان شناسی نقش گرا تحلیل شدند. نتایج حاصل از بررسی زبان شناختی عناوین خبری در این رسانه­ها نشان می­دهد که هریک از گفتمان­ها در تلاش هستند که مسئولیت شکست برجام را متوجه گفتمان رقیب سازند. تحلیل زبانی عناوین خبری رسانه­های گفتمان­های رقیب موید این رویکرد ایدئولوژیک است. هم چنین رسانه­ها به نمایندگی از طرف گفتمان خودی در تلاش هستند که با برجسته ساختن اقدامات مثبت خود و انتساب ویژگی­های مقبول به گفتمان متبوع خویش، تصویری مثبت از خود ارائه نمایند. آن ها در این مسیر با برجسته سازی برخی کنش­ها و کنشگران، برخی دیگر را به حاشیه می­رانند و گاه با ارائه اطلاعات ناقص و جهت­دار به ذهن مخاطب جهت می­دهند.

Keywords:

بازنمایی ایدئولوژیک , نظام گذرائی , برجام , شبکه خبر , شبکه پرس تی وی , صدای آمریکا , شبکه خبری بی بی سی