نیلوفر دری مقدم - دانش آموخته ی کارشناسی ارشد آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان
علی علیزاده - نویسنده مسئول، دانشیار گروه زبانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد
عطیه کامیابی گل - استادیار گروه زبانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد

ازآنجایی که حروف اضافه ازجمله واژگان نقشی زبان به حساب می آیند، از بسامد بالایی برخوردار هستند؛ بنابراین آموزش این حروف به فارسی آموزان غیرفارسی زبان یکی از مباحث مهم آموزش زبان فارسی به عنوان زبان دوم به حساب می آید. یکی از مسائل قابل توجه در این حوزه، تحلیل خطاهای تولیدشده توسط فارسی آموزان و از این طریق رسیدن به راهکارهای آموزشی برای تدریس بهتر زبان فارسی به غیرفارسی زبانان است. از این رو، در این پژوهش بر اساس نظریه «تحلیل خطا» به بررسی خطاهای فارسی آموزان عرب زبان در زمینه استفاده از حروف اضافه فارسی می پردازیم. جامعه آماری این تحقیق را، ۵۰ تن از فارسی آموزان عرب زبان مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان دانشگاه فردوسی مشهد، تشکیل می دهند. بدین منظور داده های موردنظر، از نگارش این فارسی آموزان استخراج و سپس ازنظر منشا به سه دسته خطاهای «بین زبانی»، «درون زبانی» و «مبهم» و بعدازآن، هریک از این سه دسته ازنظر نوع خطا به سه گروه «حذف»، «اضافه» و «جایگزینی» تقسیم شدند. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش، مشخص گردید که بیشترین درصد به کارگیری خطا از طرف فارسی آموزان ازنظر منشا به خطاهای «درون زبانی» تعلق دارد. همچنین از میان خطاهای تفکیک شده در این پژوهش با توجه به نوع خطای تولیدشده و فرآیندی که در آن خطا تولید می گردد، خطای اضافه کردن حروف اضافه بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده است. در این تحقیق تحلیل آماری از خطاهای تولیدشده فارسی آموزان در خصوص حروف اضافه فارسی ارائه شده است که با تکیه بر یافته های حاصل از آن می توان در جهت تدوین کتب آموزشی و همچنین بهبود روش تدریس این مقوله دستوری بهره جست.

زبان فارسی, زبان عربی, حروف اضافه, تحلیل خطا, آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان