استفاده بهینه از منابع آب و نقش آن در کاهش تنش های اجتماعی با تاکید برانتقال آب بین حوضه ای (مطالعه موردی: انتقال آب رودخانه ارس به مناطق شرق و شمالشرق دریاچه ارومیه)

در این مقاله سعی برآن است تا پیامدهای اجتماعی منفی ناشی از بحران کم آبی و نیازهای حال و آینده جمعیت به آب شرب و بهداشت، صنعت و کشاورزی در منطقه بررسی و راهکارهای کاهش معضلات و تنش های اجتماعی ناشی از آن ارائه گردد. این محور برآمده از نظریه توسعه پایدار و ضرورت اتخاذ تصمیم براساس معیار پایداری اجتماعی در طرح های توسعه منابع آب است. پایداری اجتماعی به معنای توجه همزمان به حال و آینده و نیز ایجاد ساختارها و فرایندهایی است که عدالت وتوسعه را ماندگار و تضمین می کنند. در این دیدگاه فرض بر آن است که طرح های توسعه به شرطی موفقیت آمیز خواهند بود که پیش شرط های پایداری را محقق سازند. هرگاه چنین پیش شرط هایی محقق نشوند می توان انتظار داشت که پروژه های توسعه ای نیز نقش خود را در تحقق توسعه همه جانبه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایفا نمایند. گفتنی است محدوده مطالعاتی در کشور ایران و در استان آذربایجانشرقی و شامل شهرستان های جلفا، مرند، شبستر، اسکو، آذرشهر و تبریز می باشد. براساس اطلاعات دریافتی از محدوده مطالعاتی مترتب با موضوع آب خود را در عرصه های کشاورزی، شرب و صنعت نشان داده که برخی از تاثیرات ناشی از بحران آب در منطقه اشاره می گردد. افت سطح آب سفره های زیرزمینی، خشک شدن آب چاه، چشمه و قنات آبادی ها، تغییر کاربری اراضی (خشک شدن باغات، تبدیل اراضی آبی به دیم و...)، تغییر الگوی زراعی و کاهش تولیدات، افزایش هزینه های بهره برداران در اثر کف شکنی چاه ها، کاهش درآمد کشاورزان و کاهش رفاه و امنیت اجتماعی و افزایش تنش ها و آسیب های اجتماعی.

Keywords:

تنش اجتماعی , توسعه پایدار , پایداری اجتماعی , ارس و انتقال آب