رسول شمسی
ارسلان کوشا

با تشکیل اجتماعات بشری و شکل گیری شهرها، روند وقوع جرم رو به فزونی نهاده و هرچه این اجتماعات گسترده تر گردد، دامنه وقوع جرم نیز افزون می گردد و لزوم مبارزه با آن و برنامه ریزی در جهت پیشگیری از جرم، امری انکارناپذیر و ضروری می نماید. علماء علم جامعه شناسی و جرم شناسی، هر یک از منظری، جرم و راهکارهای پیشگیری از آن را مورد مطالعه قرارداده اند، اما آنچه را که نباید هیچ گاه از نظر دور داشت، نقش موثر مدیریت اجتماعات بشری است که از آن به عنوان مدیریت شهری یاد می کنیم. بسیاری از دستگاه های دولتی به عنوان اجزاء مدیریت شهری در حوزه وظائف خود، تکالیفی را تحت عنوان مقررات قانونی عام و خاص، بر عهده مردم نهاده و تخلف از آن را جرم تلقی می کنند. شهرداری، مدیریت جهاد کشاورزی، اداره منابع طبیعی، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، اداره تربیت بدنی و ... از جمله دستگاه هایی هستند که با شهروندان به طور مستقیم ارتباط داشته و عدم برنامه ریزی مناسب و عملکرد نا ثواب برخی از این دستگاه ها موجب گردیده تا بخش قابل توجهی از پرونده های متشکله در دستگاه قضایی مربوط به این دستگاه ها باشد. طراحی و جانمایی ساختمان ها، توجه به مبلمان شهری و پارک های عمومی، ایجاد تفرجگاه های عمومی در اراضی جنگلی خارج از شهرها، تعیین حریم روستاها و اجرای طرح های هادی برای جلوگیری از تعرض به اراضی زراعی و باغ ها، تعیین حریم و مشخص نمودن محدوده اراضی ملی با تابلوهای هشداردهنده، گسترش فضاهای ورزشی و مدیریت بر اماکن ورزشی به نحو غیرانتفاعی، برگزاری جشن های ملی و مذهبی با نگاهی فراتر از پر کردن اوقات فراغت، همه و همه از جمله اقداماتی است که بر عهده متولیان مدیریت شهری قرار داشته و اجرای صحیح آن می تواند نقش موثری در کاهش جرم ایفاء نماید. در این مقاله بر آنیم تا با بررسی وظائف و تکالیف برخی از دستگاه های دولتی، به نقش تاثیرپذیری کارکرد آنها بر پیشگیری جرم و نتیجتا کاهش جرائم پرداخته و عملکرد آنها را مورد نقد و بررسی قرار دهیم.

جرم, پیشگیری از جرم, برنامه ریزی, مدیریت شهری, مشارکت عمومی