حسن محمودزاده - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز
فاطمه امان زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، گرایش مطالعات شهری و روستایی، دانشگاه تبریز

این پژوهش با هدف شبیه سازی و محاسبه حداکثر شدت جزایر حرارت شهری (UHImax) با توجه به شرایط هندسه شهری در مناطق کوی ولیعصر و شنب غازان تبریز با استفاده از معادله عددی- نظری Oke انجام شده است. برای اجرای این کار، نخست هندسه محلات مورد نظر با توجه به شعاع ۲۰متری در کوی ولیعصر و ۱۵متری در شنب غازان از محور معابر به بلوکهای مجزایی تقسیم بندی شد و سپس نسبت عرض معابر و ارتفاع بناها (H/W) در نرمافزار GIS محاسبه و در پایان بر اساس معادله Oke، UHImax محاسبه و شبیه سازی شد. نتایج حاصل از این شبیه سازی نشان داد که در محلات مورد مطالعه هر چه بناها بلندمرتبه تر و عرض معابر کمتر باشد میزان UHImax بیشتر است و هر قدر عکس این شرایط حاکم باشد مقدار UHImax نیز کمتر خواهد بود. همچنین، مشخص شد که در کوی ولیعصر، از میان ۱۰ بلوک، بلوک D باc ° ۹/۱ و بلوک H با°c  ۲/۸ دارای کمترین و بیشترین مقدار UHImax است. در منطقه شنب غازان نیز بلوک G با°c  ۸/۰ کمترین و بلوک B با°c  ۸/۶  بیشترین UHImax را به خود اختصاص داده اند. برآورد حاصل از مدل رگرسیون نیز نشان داد که عرض معابر در محلات مورد نظر نسبت به ارتفاع ساختمان ها اثر بیشتری در تغییرات UHImax دارد. همچنین، نتایج حاصل از دمای سطح زمین نیز نشان داد که کوی ولیعصر در دو فصل زمستان و تابستان به ترتیب بیشترین و کمترین دما را دارد؛ در حالی که در منطقه شنب غازان تفاوت چندانی نداشته و دما در سطح پایینی قرار دارد.

تبریز, جزایر حرارتی, کوی ولیعصر, محله شنب غازان, مدل عددی- نظری Oke, هندسه شهری