میثم منتی زاده - دانشجوی دکتری، بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز
غلامحسین زمانی - استاد بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه شیراز
سعید غلامرضایی - استادیار گروه اقتصاد کشاورزی و توسعه روستایی دانشگاه لرستان

تاکنون برای حل مسائل و معضلات زیست محیطی، راهکارهای فنی و فناورانه بسیاری در قالب شیوه های نوین کشاورزی مثل کشاورزی دقیق ارائه شده است. اما امروزه توجه به بعد اخلاقی در کنار سایر ابعاد مهم حفاظت از محیط زیست را می توان بیانگر اهمیت توجه به بعد نرم افزاری حفاظت از محیط زیست در کنار بعد سخت افزاری و فنی دانست. زیرا سوابق نشان داده که راه حل های فنی نتوانسته اند از نابودی های روزافزون محیط زیست جلوگیری کنند. تحقیق حاضر با هدف بررسی وضعیت هنجارهای اخلاقی زیست محیطی در بین کشاورزان شهرستان شیراز انجام شده است. در این پژوهش از فن پیمایش و ابزار پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات از ۲۷۲ نمونه از کشاورزان شهرستان شیراز استفاده شد. روایی پرسشنامه توسط اساتید ترویج و آموزش کشاورزی و پایایی آن از طریق مطالعه راهنما و آماره آلفای کرونباخ تائید گردید. در این تحقیق بر اساس نظریه فضیلت گرایی، چهار دسته از هنجارهای اخلاقی زیست محیطی از قبیل منفعت طلبی، صرفه جویی، مسئولیت پذیری، و آینده نگری در بین جامعه کشاورزان موردبررسی قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که بسیاری از کشاورزان باوجود پذیرش ضمنی مسئولیت در قبال سلامتی مصرف کنندگان، سایر موجودات زنده و زیست کره، در بسیاری از موارد از طریق مصرف بی رویه کودها و سموم شیمایی و سوزاندن بقایای گیاهی صرفا به دنبال کسب منفعت خود (ورای از منفعت عام) می باشند. از سوی دیگر، بسیاری از کشاورزان باوجود پذیرش حق نسل های آینده در بهره برداری از محیط زیست، از آینده نگری پایینی برخوردار بوده و فعالیت های ناپایدار و حال نگری را در برخورد با منابع زیست محیطی از خود نشان می دهند. در پایان توصیه هایی در راستای اصلاح اخلاق زیست محیطی در بین کشاورزان و پایبندی هرچه بیشتر آن ها به رعایت اصول اخلاقی زیست محیطی ارائه شده است.

محیط زیست, هنجارهای اخلاقی و شهرستان شیراز