بیژن ابدی - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه
منصور شاه ولی - استاد بخش ترویج و آموزش کشاورزی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

نوع تلقی، تعامل، شناخت و ارزش گذاری منابع انرژی توسط کشاورزان، چگونگی بهره برداری آنها را از این منابع تعیین می کند. در این راستا، مطالعه حاضر از نقطه نظر یک پارادایم علمی محیط ‎زیستی به شبیه سازی رفتار مصرف انرژی در نظام های گلخانه ای پرداخته است. جمعیت مورد مطالعه تحقیق، کشاورزان تولیدکننده خیار داربستی (سال باغی ۹۲-۹۱) در شهرستان یزد بودند (تعداد ۲۰۷۶ بهره بر دار) که حجم نمونه پژوهش با فرمول کوکران تعیین گردید و با نمونه گیری طبقه ای متناسب، ۳۲۲ واحد آنان انتخاب و پیمایش شدند. از نظریه های بوم شناسی انسانی و رفتار هدف محور نیز برای تبیین تعاملات گلخانه داران با محیط فناوری استفاده شد. همچنین، برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده با ابزار پرسشنامه، از نرم افزار SPSS۱۲ استفاده شد که نتایج آمار توصیفی این نرم افزار ورودی نرم افزار نت لوگو Netlogo۵.۰.۱. را برای انجام آزمایش های شبیه سازی عامل محور و نمایش چگونگی تعامل گلخانه داران با محیط فناوری تشکیل دادند. روایی صوری پرسشنامه نیز با نظرات متخصصان ترویج و آموزش کشاورزی و جامعه شناسی تعیین و میزان پایایی شاخص های آن با روش آلفای کرونباخ در دامنه ۰/۷۶ تا ۰/۹۵ تعیین گردید. یافته های شبیه سازی نشان داد که با دستکاری و تغییر سازه‎های پیش بین نیت رفتار مصرف انرژی نظیر ”پارادایم محیط ‎زیستی‎“، ”مشوق های تغییر نگرش و رفتار مصرف انرژی“ و ”نگرش پیرامون تاثیرات طرح هدفمندی یارانه انرژی“، ۱۵درصد در میزان مصرف برق صرفه جویی می گردد. همچنین، با تغییر میزان پارامتر ”عمر“ وسایل و تجهیزات گلخانه ای، صرفه جویی در گلخانه ها به میزان ۵۷ تا ۷۷ درصد خواهد رسید. در نهایت، در راستای بهینه شدن مصرف انرژی در نظام‎های گلخانه‎ای، راهکارهای بنیادی و کاربردی پیشنهاد شده است. 

شبیه سازی, رفتار مصرف, انرژی, ترویج کشاورزی