غلامحسین عبدالله زاده - استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
محمد شریف شریف زاده - دانشیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
حسین احمدی گرجی - دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران
زهرا نامجویان شیرازی - کارشناس ارشد ترویج و آموزش کشاورزی، سازمان جهاد کشاورزی استان فارس
مجتبی دهقانپور - دانشجوی دکتری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی رامین اهواز

مبارزه بیولوژیک آفات به عنوان یکی از روش های کلیدی در مدیریت تلفیقی آفات شناخته شده است. هدف این تحقیق ارزیابی موانع کاربرد عملیات مبارزه بیولوژیکی آفات در مزارع برنج است. در این تحقیق، داده ها به روش پیمایش و از طریق پرسشنامه جمع آوری شد. جمعیت مورد مطالعه شامل ۲۱۰۰ کشاورز برنج کار تحت پوشش طرح های مبارزه بیولوژیک در ۱۴ روستای شهرستان ساری در سال ۱۳۹۲ بودند. با استفاده از فرمول کوکران و روش نمونه گیری خوشه ای با انتساب متناسب تعداد ۱۳۸ نفر از کشاورزان به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. روایی صوری پرسشنامه بر اساس نظرات کارشناسان مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان ساری و گروهی از اساتید دانشگاهی تایید شد. پایایی پرسشنامه برای مقیاس اصلی پرسشنامه (موانع استفاده از مبارزه بیولوژیک) با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ۰/۷۹ تایید شد. نتایج نشان داد کشاورزان بیشتر به مشکلات حمایتی و ترویجی از قبیل «عدم تحویل به موقع زنبور به کشاورزان»، «هماهنگ نبودن گروه ترویج با بخش حفظ نباتات»، و مشکلات مهارتی «دشواری به دست آوردن پیک پرواز پروانه» اشاره کرده اند.نتایج تحلیل عاملی موانع نیز نشان داد که «ضعف خدمات حمایتی-ترویجی»، «ضعف امکانات فنی»، «مشکلات مهارتی» و «ناسازگاری محیطی» مجموعا ۷۱/۰۴ درصد واریانس مشکلات استفاده از مبارزه بیولوژیک را تبیین می کنند. در این زمینه نتایج آزمون های مقایسه ای نشان داد که جنسیت، سن، سابقه، تحصیلات، اندازه زمین، درآمد کشاورزی، داشتن اشتغال غیر کشاورزی، عضویت در نهاد های روستایی، شرکت در کلاس های ترویجی و تداوم روند پذیرش مبارزه بیولوژیک بر ادراک کشاورزان از مشکلات و موانع کاربرد روش های مبارزه بیولوژیک تاثیرگذار است. 

مدیریت تلفیقی آفات, مبارزه بیولوژیک, موانع و مشکلات, کشت برنج