کاربرد نگرش های ارزشی زیست محیطی در واکاوی تضاد آب: مورد مطالعه شبکه آبیاری سد درودزن

جوامع انسانی با داشتن فعالیت های اجتماعی و ویژگی های فرهنگی مختلف، ارزش ها و نگرش های متفاوتی نسبت به محیط زیست دارند. دسترسی و بهره برداری از آب، به عنوان یکی از مهم ترین منابع طبیعی، منشاء تضادهای بسیاری بوده است. بخش کشاورزی از این قاعده مستثنی نیست. "تضاد آب کشاورزی" اصطلاحی برای توصیف درگیری ها و اختلاف ها بر سر دسترسی به منابع آب در بخش کشاورزی است. هدف این مقاله، بررسی دیدگاه کشاورزان و کارشناسان آب، پیرامون نگرش های ارزشی زیست محیطی و رابطه آنها با تضاد آب کشاورزی است. روش تحقیق مورد استفاده در این مقاله، توصیفی-همبستگی بود که با استفاده از فن پیمایش انجام شد. این مطالعه، در شبکه آبیاری سد درودزن در استان فارس انجام گردید. نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای طبقه بندی شده برای جمع آوری داده ها از ۲۹۴ کشاورز مورد استفاده قرار گرفت. همچنین کلیه کارشناسان آب منطقه (۷۵ نفر) مخاطب این تحقیق بودند. ابزار پژوهش شامل دو نوع پرسشنامه ای بود که روایی آن ها توسط گروهی از متخصصان تایید و پایایی آن ها با استفاده از یک مطالعه راهنما و آزمون آلفای کرونباخ، محاسبه شد. یافته ها نشان داد که افراد با نگرش ارزشی زیست محیطی خودخواهانه، سطح تضاد آب را بالاتر دانسته و همچنین اهمیت کمتری برای تخریب های زیست محیطی ناشی از تضاد آب قائلند. نتایج تحلیل مسیر در این تحقیق، وجود رابطه علی میان ارزش های زیست محیطی، باورها و هنجارهای مرتبط با تضاد آب را با رفتار تضاد آب تایید نمود. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که داشتن ارزش های طرفدار محیط زیست، برای کاهش تضاد آب و تخریب های زیست محیطی ناشی از آن به تنهایی کافی نبوده و لازم است گروگزاران آب در مدیریت منابع آب مشارکت داشته و از اتخاذ راهبرد انفعالی و اجتناب بپرهیزند. 

Keywords:

تضاد آب , نگرش های ارزشی زیست محیطی , کشاورزی , سد درودزن