شکل گیری اسلام شناسی روسی: از مذهب گرایی تا بی طرفی علمی (نیمه دوم سده ۱۹- اوایل سده ۲۰)

این مقاله به تجزیه و تحلیل شکل گیری اسلام شناسی روسی در نیمه دوم سده ۱۹ تا اوایل سده ۲۰ اختصاص دارد. دانشکده زبان های شرقی دانشگاه سن پترزبورگ به سال ۱۸۵۵ افتتاح شد و شعبه ضداسلامی آکادمی دینی کازان در سال ۱۸۵۴ شروع به کار کرد و هر یک مکتبی در اسلام شناسی پایه گذاری کردند. از این دو مکتب معمولا با تعابیر مکتب «آکادمیک» و «مسیونری کازان» یاد می شود. شخصیت های کلیدی مکتب آکادمیک الکساندر قاسمویچ کاظم بیگ (۱۸۰۲-۱۸۷۰)، ویکتور راماناویچ رزن (۱۸۹۴-۱۹۰۸) و واسیلی ولادیمیرویچ بارتولد (۱۸۶۹-۱۹۳۰) ایگناتی یولیانویچ کراچکفسکی (۱۸۸۳-۱۹۵۱) هستند که مطالعاتشان از مذهب گرایی دور بود؛ زیرا آنان بررسی عینی اسلام و فرهنگ مسلمانان را دنبال می کردند. اگرچه مانند سایر نقاط اروپا، بسیاری از آنها برتری مسیحیت بر اسلام را در نظر داشتند. در مقابل، مکتب مسیونری کازان قرار داشت که آثار ضداسلامی منتشر می کرد. میخاییل الکساندرویچ ماشاناف (۱۸۵۲-۱۹۲۴) و یئوفیمی الکساندرویچ مالف (۱۸۳۵- ۱۹۱۸) از نمایندگان این مکتب اند. برخی از نمایندگان این مکتب به تدریج جدال های مستقیم ضداسلامی را کنار گذاشتند.

Keywords:

اسلام در روسیه , مستشرقان , مکتب مسیونری کازان , مکتب آکادمیک سن پترزبورگ , اسلام شناسی روسی