حمیدرضا عباسی - بخش بیابان موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی

 بحران آب و فرسایش بادی همواره دو چالش اساسی دشت سیستان درشرق کشور هستند. بیش از نیم قرن است که پژوهش­ ها و برنامه ­های اجرایی تثبیت و کنترل ماسه ­های روان در این منطقه دنبال می­ شود، ولی هنوز چالش گرد و غبار و ماسه ­های روان دشواری­ های اقتصادی و اجتماعی بی شماری ایجاد می­ کند. محاسبه انرژی بادهای فرساینده براساس قابلیت حمل ماسه با استفاده از روش فرابیرگر و دین نشان می ­دهد که باد­های فرساینده بر اساس قابلیت حمل ماسه زیاد (DP=۲۵۱۳ v.u) در ایستگاه زابل و زهک انرژی بسیار زیاد دارند. از آن جا که رابطه بین نیروی باد و پوشش گیاهی از مدل هیستروزیس تبعیت می­کند، نگهداری رسوب­ های بادی با پوشش گیاهی در انرژی­ های زیاد باد امکان­ پذیر نیست یا بسیار سخت خواهد بود. در واقع، پوشش­ گیاهی تا آستان ه­ای از نیروی باد توان نگهداری ماسه را دارد. براین اساس، موفقیت تثبیت و نگهداری رسوب­ های بادی با پوشش­ گیاهی در داخل چهار دالان  فرسایشی قرقری پوزک، نیاتک، جزینک و تاسوکی-ریگ چاه امکان ­پذیر نیست و نباید هزینه ­ای در این زمینه پرداخت شود. ساختار زیربنایی و کانون­ های جمعیتی در داخل دالان­ های فرسایشی نباید توسعه یابند یا اگر هم اکنون کانون­ های جمعیتی وجود دارند باید از داخل دالان خارج شوند. رویکرد تثبیت در دشت سیستان باید محدود به بستر هامون های سیستان و بر روی خاک­ های حساس تمرکز یابد.

انرژی باد, بادهای فرساینده, دالان های فرسایشی, قابلیت حمل ماسه