کیوان صفی خانی - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران

هدف از این پژوهش، ارائه فهرست فلوریستیک، تعیین شکل های زیستی و پراکنش جغرافیایی گیاهان منطقه گاماسیاب در فاصله ۲۰ کیلومتری جنوب نهاوند (استان همدان) در مسیر جاده نورآباد بود. ارتفاعات منطقه شامل بخشی از رشته کوه زاگرس به نام کوه گرین (گرو) و شامل قله های متعددی است. بلندترین قله این ارتفاعات در استان همدان، قله یال کبود با ارتفاع ۳۵۴۱ متر از سطح دریا است. مساحت منطقه بررسی شده ۱۸۹۹ هکتار بود. نمونه های گیاهی از نقاط مختلف منطقه طی فصول مناسب بین سال های ۱۳۷۲ تا ۱۴۰۰ جمع آوری و شناسایی شد. طیف زیستی گیاهان این منطقه با تعیین درصد گونه های متعلق به هریک از شکل های زیستی ترسیم شد. براساس اطلاعات به دست آمده از پراکنش جغرافیایی گونه های شناسایی شده و منابع موجود، درصد عناصر رویشی منطقه ای تعیین شد. گیاهان شناسایی شده شامل ۵۱ تیره، ۲۰۳ جنس و ۳۱۱ گونه گیاهی است. هفت تیره از گیاهان از تک لپه ای ها، ۴۳ تیره از دولپه ای ها و یک تیره از نهانزادان آوندی است. تیره های Asteraceae، Lamiaceae، Fabaceae، Poaceae، Apiaceae و Caryophyllaceae تیره های بزرگ تر گیاهان منطقه محسوب می شود. گیاهان این منطقه ازنظر شکل زیستی، ۱/۴۱ درصد همی کریپتوفیت، ۲۶ درصد تروفیت، ۴۱/۱۳ درصد کامفیت، ۴۱/۱۳ درصد ژئوفیت، ۲/۳ درصد فانروفیت، ۶/۱ درصد پارازیت و ۹۶/۰ درصد هلوفیت است. ازنظر پراکنش جغرافیایی بیشترین سهم مربوط به عناصر ایرانی - تورانی (۵۲/۶۷ درصد) است و سایر گونه ها به دو یا چند ناحیه جغرافیایی تعلق دارد. ۳۴ گونه گیاهی انحصاری ایران است.

فلوریستیک, کورولوژی, گرین, زاگرس, ایران