وحیده رزم آهنگ - دانشجوی دکتری معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، ایران
احمد میرزاکوچک خوشنویس - عضو هیات علمی تمام وقت پژوهشگاه میراث فرهنگی وگردشگری، تهران، ایران

یادگیری، بخش مرکزی زندگی هر فرد و یک فرآیند است که با شرایط محیطی ارتباط تنگاتنگی دارد، زیرا با این تفکر که رفتار در خلاء رخ نمیدهد پس رفتار مرتبط با محیط کالبدی میباشد و انسانها بیشتر از آن که بر فضا تاثیر بگذارند، از آن تاثیرمیپذیرند. محیط های یادگیری از عناصری تشکیل خواهند شد که در کنار هم معنادار می شوند. موقعیت یادگیری و محیط آن از عوامل بسیار موثر یادگیری است. آموزش به معنای تجربهای مبتنی بر یادگیری و به منظور ایجاد تغییرات نسبتا پایدار در فرد، با هدف قادرسازی او به انجام کار و بهبود بخشی توانایی ها، تغییر مهارتها، دانش، نگرش و رفتار اجتماعی و ... تلقی شده است. آموزش و به تبع آن محیطهای آموزشی بیشترین اثر را بر ذهنیت و تمدن سازی جوامع بر عهده دارند. در این راستا با توجه به تاثیر عوامل محیطی بر آموزش و تکیه بر مدیریت بهبود کیفیت فرایند، یاددهی یادگیری کوشیده است تا با بررسی عوامل موجود بر نوع آموزش و اثر آن بر یادگیری فراگیران و همچنین بررسی چالشهای موجود، در ایجاد محیط غنی آموزشی همراه ارائه راهکارها، به بررسی آموزش و محیط های آموزشی توجه داشته و همراه با آن به بررسی شاخصه های طراحی محیط آموزشی پرداخته شود. مساله مهم که در پژوهش حاضر به آن توجه شده آن است که باید با توجه به تاثیرات روانی محیط و پارامترهای آن بر یادگیری لازم است تا با بررسی و شناخت عوامل محیطی آموزشی، درون آموزشگاهها و مدارس و به طورکلی محیط های آموزشی عوامل موثر در یادگیری را ایجاد کرده و با فراهم نمودن محیطی مناسب و مساعد قدم در جهت رسیدن به اهداف مطلوب در آینده برداشت. باید توجه داشت که با توجه به آنکه نقش معماری در تاثیر پذیری فرد از محیط انکار ناپذیر است، لذا فراهم اوردن محیط کالبدی مناسب و اثر گذار بر فرایند یادگیری ضروری به نظر میرسد. در نتیجه معماران میتوانند با مطالعه الگوی رفتاری افراد و توجه به جزییات و ویژگی های محیطی موثر، سبب بهبود رشد ذهنی ،عاطفی،اجتماعی و افزایش بازده آموزشی گردند. از آنجایی که در این زمینه مطالعات و تحقیقات کاربردی با هدف بهبود کیفیت فضاهای آموزشی از بعد معماری و روانشناختی به جز چند مورد وجود ندارد لذا در این پژوهش سعی شده با دستیابی به چهار چوب کلی، عوامل موثر را شناسایی و دسته بندی شود. همچنین در این مقاله در پی پاسخگویی به سوالات زیر خواهیم بود: ۱- تا چه اندازه عناصر مختلف محیطی بر آموزش و یادگیری فراگیران تآثیر دارد؟ ۲- چگونه محیط کالبدی فضای آموزشی، کیفیت اهداف یادگیری در فضا را تقویت می کند؟ ۳- عوامل محیطی موثر بر یادگیری چه مواردی هستند ؟

عوامل محیطی، یادگیری، محیط، متغیر های محیطی، رفتار، فضای آموزشی