علی شهرانی کرانی - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی ،دانشگاه شهرکرد
جهانگیر صفری - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهرکرد
ابراهیم ظاهری عبده وند - استاد یار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهرکرد

ضرب المثل ها آیینه فرهنگ، آداب ورسوم، باورها، هیجانات، احساسات، عقاید و ارزش های اجتماعی و اخلاقی در هر ملت وفرهنگی به شمار می روند. به همین دلیل میتوان اطلاعات مردم شناسی، روانشناختی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی را در آنهااستخراج و تحلیل کرد. شادی و غم از مهم ترین حالات روحی و روانی انسان است که از دیرباز تاکنون از اهمیت ویژه ای برخورداربوده اند. شادی از احساسات مثبت است که ترویج آن موجب رضایت افراد و همبستگی اجتماعی بین آنها می شود. در مقابل غمو اندوه از احساسات منفی به حساب می آیند که افراد را از داشتن زندگی درست و شاد دور نگه می دارد. هدف این پژوهش بررسی مفهوم شادی و غم در نمونه هایی از ضرب المثل های فارسی با تکیه بر «امثال و حکم» دهخدا، «فرهنگ عوام یا تفسیر امثال و اصطلاحات زبان فارسی» امیر قلی خان امیری «فرهنگ بزرگ ضرب المثل های فارسی» حسن ذوالفقاری «فوت کوزه گری: مثل های فارسی و داستا نهای آن» مصطفی رحمان دوست و «فرهنگ موضوعی امثال وحکم فارسی» غلامرضا حیدری ابهری است. مبنای این پژوهش متکی بر روش تحقیق کتابخانه ای است که بعد از شناخت منابع دارای ظرفیت، به مطالعه وجمع آوری داده ها پرداخته شده است. مهم ترین عوامل ایجادکننده شادی و غم در ضرب المثل های فارسی را میتوان عواملاخلاقی، روانشناختی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به شمار آورد. عوامل اخلاقی و روانشناختی سهم بسزایی در شکل گیریشادی و غم در ضرب المثل ها داشته اند. در ضرب المثل های تحلیل شده، بیشتر به مسئله غم اشاره شده است و این موضوع درضرب المثل ها با محوریت اخلاق و روانشناسی نمود بیشتری دارد

ضرب المثل های فارسی، غم، شادی، عوامل روان شناسی، عوامل اخلاقی