سهیل مشرفی - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سواد کوه

پایداری شیب یکی از پارامترهای اصلی و تعیین کننده در اقتصاد و ایمنی معادن روباز است. شکست و به تبع آنگسیختگی شیب سبب زیان های جبران ناپذیر اقتصادی و جانی می شود. درگذشته تحلیل پایداری شیب های سنگی،به طورمعمول با روش های گرافیکی یا محاسبات دستی انجام میگرفت، اما امروزه روش های متنوعی برای تحلیل پایداریشیب وجود دارد و لازم است با توجه به شرایط منطقه و نوع شکست بالقوه، روش تحلیل مناسب انتخاب شود.در این تحقیق با استفاده از روش تعادل حدی و مدل استاتیکی نسبت به تحلیل پایداری شرایط موجود و همچنین طراحیپله های ایمنی و استخراجی اقدام شد. سینه کار استخراجی از سه بخش تشکیل شده است بخش غربی آن به صورت واریزهاست که از قطعات و ذراتی که در اثر تخریب سنگ های آهکی و دولومیتی سازندهای قدیمی مثل روته و نسن و الیکابوده و در اثر شرایط فیزیکی و شیمیایی به مرور زمان خردشده و در اثر نیروی ثقل به پایین دست حمل شده است. بخشغربی آن سنگی بوده که جنس آن آهکی و دولومیتی نازک لایه و درجا خردشده مربوط به تشکیلات روته ونسن می باشدکه دارای ضخامت های متفاوت و امتداد آن تقریبا شمال غرب جنوب شرق و شیب آن به سمت جنوب غرب می باشد.روش های متعددی برای تحلیل تعادل حدی وجود دارد که تفاوت آنها در فرضیات و نحوه ی قرارگیری و محاسبات نیروهااست. در این معدن از روش تحلیل حدی دوبعدی استفاده شده است. به علت عدم قطعیت داده های ژئومکانیکی در جهتساده سازی مدل و همچنین نبود اطلاعات ژئومکانیکی به منظور حفظ ایمنی و لحاظ تاثیر شرایط هیدرولوژی و بارهایدینامیکی، فاکتور ایمنی مجاز در تحلیل این معدن ۱.۲ در نظر گرفته می شود پارامترهای ژئومکانیکی با استفاده از رابطه بین شاخص GSI و چسبندگی و زاویه اصطکاک داخلی و نرم افزار Roclab تعیین شده است. جهت تحلیل پایداری در گام اول حدن هایی معدن با شیب و ارتفاع مختلف پله ها مدلسازی برای مقاطع انجام و با مقایسه فاکتورهای ایمنی و لحاظ کردن قضاوت مهندسی درنهایت پله های معدن با ارتفاع ۱۵ متر و شیب ۵۰ و ۶۰ درجه پیشنهاد گردید و عرض پله ها ۵ متر برای پله های کاری ۸ متر برای پله های ایمنی محاسبه شد. شیبمعدن بر اساس ۲ پله کاری و یک پله ایمنی در کل شیب و شیب نهایی معدن در قسمت شرقی ۴۵ درجه و در قسمتمرکزی ۴۶ درجه و در محدوده غربی ۳۹ درجه محاسبه گردید.

پایداری شیب، شاهزید، تعادل حدی