سعیده پورعابدینی - دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی اسلامی دانشگاه مازندران
مریم پورعابدینی - دانش آموخته کارشناسی طراحی لباس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب

ظهور اسلام و اهمیتی که مسلمانان به ویژه ایرانیان برای زیباسازی قرآن قائل بودند سبب افزایش فعالیت هنرمندان در این زمینه و رونق هنر کتاب آرایی در طول تاریخ شده است. مکتب ایلخانی در ایران و مکتب ممالیک در مصر به طور همزمان سبب رشد و شکوفایی این هنر در جهان اسلام شده اند. هدف از انجام پژوهش حاضر واکاوی علل شباهت میان هنر تذهیب کتاب آرایی قرآن کریم در دوره ایلخانی و ممالیک مصر با نگرش به نامناسب بودن روابط سیاسی میان آنها بوده است. مقاله پیشرو با بهره گیری از روش توصیفی - تحلیلی و ابزار گردآوری اطلاعات کتابخانه ای، به معرفی و توصیف و مقایسه تطبیقی نمونه ای از قرآنهای ایلخانی و ممالیک پرداخته شده است. نتیجه بررسی بیانگر آن است که علت وجود شباهت میان ساختار تذهیب قرآنها دوره ایلخانی و ممالیک با توجه به عدم رابطه بین آنها ناشی از ریشه های مشترک فرهنگی بین دو کشور و حضور هنرمندان دانش آموخته مکتب بغداد در هر دو کشور بوده است. همچنین به دلیل وجود رقابت و تلاش ایلخانان و مملوکیان برای به دست آوردن حاکمیت برجهان اسلام پس از سقوط بغداد به وسیله مغولها بوده است. که هرکدام از این دو دربار برای تثبیت موقعیت خود در میان مسلمانان، توجه بیشتری به امور فرهنگی داشتهاند و دست به تولید آثار فاخر سلطنتی مرتبط با دین اسلام زده اند و سبب رونق گرفتن کارگاه های، کتب سلطنتی و هنرهای وابسته به آن شده است.

قرآن، تذهیب، ایلخانی، ممالیک مصر، مکتب بغداد