تبیین وضعیت زیست پذیری کلان شهر تهران در دوران پساکرونا با رویکرد آینده پژوهی

هدف: در این پژوهش، ضمن تبیین وضعیت آینده پژوهی، زیست پذیری کلان­شهر تهران، جهت تعیین وضعیت های محتمل آینده، عوامل کلیدی و ارتباطات بین آن­ها تجزیه و تحلیل و رتبه بندی شدند. روش: پژوهش حاضر به­لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش شناختی، توصیفی – تحلیلی است. در بخش نخست، با مرور مبانی و استخراج مهم­ترین عوامل کلیدی، حکمروایی سیل با استفاده از تکنیک دلفی و نظرخواهی از ۳۰ کارشناس، شاخص های اجماع و قطعیت، اولویت و اهمیت به ارزیابی عوامل پرداخته شد. با تعیین عوامل کلیدی و پارامترهای وردی در مجموع ۵۱ پیشران کلیدی، جهت ورد به نرم افزار Micmac آماده شدند در بخش نهایی و ارائه سناریوها از تحلیل متقاطع به کمک نرم­افزارScenario Wizard  استفاده شد.  یافته ها: از ۲۵۵۰ ارزش محاسبه شده در ماتریس اولیه اثرات متقاطع، ۸۲۶ مورد دارای تاثیرگذاری زیاد، ۱۰۵۸ مورد دارای تاثیرگذاری متوسط، ۶۶۶ مورد دارای تاثیرگذاری کم و ۵۱ مورد بی تاتیر ارزیابی شده اند. ارزیابی وضعیت اثرگذاری و اثرپذیری عوامل کلیدی نشان می دهد که از بین ۶ عامل اصلی، محیط شهری (S) و خدمات و زیرساخت های شهری مسکن (S)، اثرگذارترین ابعاد بر روند تحولات زیستی کلان­شهر تهران بوده اند. نتیجه گیری: از ۱۴ پیشران کلیدی و مهم متغیرهای آلودگی هوا (U۱)، وجود حیوانات موذی (U۳)، سر زندگی فضاهای عمومی (U۶)، تبادل نظر مدیران شهر در تصمیمگیریهای مربوط به مسائل و بحران ها (M۴)، آگاهی لازم شهروندان برای مشارکت در تصمیمسازیها و تصمیمگیریها در زمان بروز بحران (M۵)، به­عنوان متغیرهای دو وجهی و تاثیرگذار، دارای بیشترین اهمیت بوده اند. همچنین از مجموع ۲۵۹ وضعیت حاکم بر صفحه سناریو، تعداد ۱۵۵ حالت و ۵۲.۴۵ درصد وضعیت بحرانی، تعداد ۸۵ حالت و ۲۸.۹۵ درصد در حالت مطلوب و تعداد ۵۵ حالت و ۱۸.۶۰ درصد وضعیت ایستا را نشان می دهد.  

Keywords:

زیست پذیری شهری , پایداری اجتماعی , پاندمی کرونا , برنامه ریزی سناریو , کلان­شهر تهران