احمد زارعان - استادیار دانشگاه جامع امام حسین(علیهالسلام

با پایان سال ۲۰۰۳ و در شرایطی که نظم سیاسی جدید مبتنی بر اصول دموکراتیک، جایگزین نظم سیاسی پیشین در عراق شد، این کشور شاهد ظهور و گسترش گروه های تروریستی با رویکردهای مختلف بوده است. در سال های ابتدایی پس از سقوط صدام، هسته اولیه داعش به عنوان یکی از هولناک ترین گروه های تروریستی تاریخ در عراق تشکیل گردید و پس از آن که این گروه موفق به تصرف بخش های وسیعی از کشور عراق و سوریه شد با اعلام تشکیل خلافت اسلامی، موصل را به عنوان پایتخت خلافت خودخوانده انتخاب کرد. در سال ۲۰۱۸ داعش با از دست دادن موصل در عراق و رقه در سوریه، عملا موجودیت شبه دولتی خود را از دست داد و همانند سال های پیش از ۲۰۱۲ به یک سازمان تروریستی زیرزمینی تبدیل شد. با این حال، جامعه و حکومت عراق کماکان در معرض خطر خیزش مجدد گروه های تروریستی است. این مقاله با استفاده از روش توصیفی تحلیلی در تحلیل یافته ها و روش کتابخانه ای در جمع آوری داده ها به دنبال پاسخ به این سوال است که «بایسته های مقابله با تروریسم در عراق چیست؟» برای پاسخ به این سوال، علل موجده و مبقیه گروه های تروریستی در عراق مورد بررسی قرار گرفتند تا بر اساس آن، بایسته های راهبردی مقابله با این پدیده شوم در عراق شناسایی شوند. یافته های مقاله نشان می دهد «شکاف های اجتماعی»، «عدم شکل گیری هویت ملی»، «عدم توازن ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی»، «ضعف، ناکارآمدی و فروماندگی دولت مرکزی» و «فرهنگ تمامیت خواهانه اهل سنت عراق»، عوامل ظهور و رشد (علل موجده و مبقیه) گروه های تروریستی در این کشور هستند. از این رو برای مقابله موثر با تروریسم در عراق باید از طریق ایجاد «امنیت اجتماعی شده» و پاسخگویی مناسب به نیازهای هویتی گروه های اجتماعی عراقی ، در مسیر ایجاد یک هویت ملی فراگیر حرکت کرد و ضمن جلب مشارکت آحاد عراقی ها و توزیع متوازن منابع، شکاف های اجتماعی فعال را غیرفعال کرد.

عراق, تروریسم, امنیت اجتماعی شده, هویت, شکافهای اجتماعی