حسنیه نظری - دانشجوی دکتری مهندسی معدن (اکتشاف)، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
مژگان دهقانی - دانشجوی دکتری زمین شناسی زیست محیطی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
حسین پیرخراطی - استادیار گروه زمین شناسی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
فرخ اسدزاده - استادیار گروه علوم و خاک، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
فرنوش حاجی زاده - دانشیار گروه مهندسی معدن، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

مدل­سازی مناسب کیفیت آب زیرزمینی از ابزارهای مهم برنامه­ریزی و تصمیم­گیری در مدیریت منابع آب است. در این مطالعه به منظور مدل­سازی تغییرات متغیرهای کیفی آب زیرزمینی دشت اردبیل از داده­های ۶۰ حلقه چاه در اردیبهشت سال ۱۳۹۲ استفاده گردید. داده­ها در آزمایشگاه جهاد دانشگاهی استان آذربایجان غربی مورد آنالیز شیمیایی قرار گرفت. آمار­های توصیفی داده­ها و ماتریس همبستگی پارامترهای مورد مطالعه با استفاده از نرم­افزار SPSS بدست آمد. پارامترهای کیفی بررسی شده در این مقاله عبارت است از: EC،  TDSو TH می باشد. داده­ها پس از استاندارد­سازی، وارد محیط متلب شده و با استفاده از روش ANFIS-FCM ، پارامترهای آب زیرزمینی پیش­بینی گردید. در این روش ۷۰ درصد داده­ها (۴۲ نمونه) برای مجموعه داده آموزش و ۳۰ درصد داده­ها (۱۸نمونه) برای مجموعه داده آزمون به طور تصادفی انتخاب شدند. برای مجموعه داده آموزش مدل ANFIS-FCM مقادیرEC (۹۱۴۲/۰=R۲ ،۰۰۹۳۹۱/۰= MSE)، TDS (۹۷۰۳/۰=R۲ ، ۰۰۵۱۵/۰=MSE)، TH (۹۷۴۱/۰=R۲ ، ۰۰۳۸۸/۰= MSE) بدست آمدند و همچنین برای مجموعه داده آزمون مدل ANFIS-FCM مقادیرEC (۹۸۷/۰ =R۲ ، ۰۰۳۳۸۳/۰= MSE)، TDS (۸۳۸۱/۰=R۲ ، ۰۰۵۱۰/۰=MSE)، TH (۷۶۲۵/۰=R۲ ، ۰۳۷۲/۰= MSE) حاصل گردید. با استفاده از نتایج به دست آمده از این مدل، مشخص شد که پارامترهای آب زیرزمینی تخمین زده شده در محدوده­ی مورد بررسی از دقتی بسیار خوب و همبستگی بالایی نسبت به مقادیر اندازه­گیری شده برخوردار بوده است. در نتیجه روش هوشمند ANFIS-FCM روشی موثر، کارآمد و دقیق جهت تخمین پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب می­باشد.                                                                                              

مدل سازی, ANFIS-FCM, پارامترهای آب زیرزمینی, دشت اردبیل