حامد قربانی - دانشجوی دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تبریز

اضطرار یکی از عواملی است که در اساسنامه دیوان بین المللی کیفری در بند(د) تعریف شده است که در قانون مجازات اسلامی مصوب۱۳۹۲ ایران در ماده ۱۵۲ به مصادیقی از شرایط مربوط به اضطرار پرداخته شده است، البته این قاعده و قانونگذاری آن بنظر می رسد بیشتر بر مبنای فقه اسلامی باشد تا قوانین بین المللی.به عقیده برخی حقوقدانان اضطرار یک عامل رافع مسئولیت کیفری است اما به نظر برخی دیگر یک عامل موجهه جرم است که نظر اخیر کمی سنگینی کرده و صحیح بنظر میرسد.در مقاله حاضر به تبیین مفهوم و شرایط لازم بر حالت ضرورت یا همان اضطرار و مبنای حقوقی آن و بررسی این حالت بصورت تطبیقی در حقوق ایران و حقوق بین الملل کیفری و برخی از کشورها پرداختیم تا اهدافی از جمله نقاط ضعف مربوط به این قاعده در نظام های حقوقی مختلف و وجوه افتراق و اشتراک موجود در قاعده اضطرار آشکار شود.

اضطرار،حقوق بین الملل کیفری،اساسنامه،ایران،کامن لا،رومی-ژرمن