فرزاد کریمی - کارشناس ارشد توسعه ی روستایی، دانشکده ی کشاورزی، دانشگاه یاسوج
مصطفی احمدوند - استادیار ترویج و توسعه ی کشاورزی، دانشکده ی کشاورزی، دانشگاه یاسوج

مدل­سازی توسعه­­یافتگی، ابزاری کارآمد در ایجاد شناخت کافی از سرزمین و پراکنش توسعه آن است. از این رو، هدف پژوهش حاضر مدل­سازی سطوح توسعه­یافتگی مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان بویراحمد است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر تجزیه و تحلیل عددی داده­ها، تحقیقی کمی است که به شیوه پیمایش صورت پذیرفته است. جامعه­ی آماری پژوهش، روستاهای ۲۰ خانوار و بالاتر بخش مرکزی شهرستان بویراحمد (۸۹ روستا)است که ۵۶۶ خانوار، مورد مطالعه قرار گرفتند. برای گردآوری داده­ها، افزون بر اسناد (سالنامه­های آماری استان و گزارش­های بایگانی شده)، پرسش­نامه محقق ساخته به کار رفت. ضریب آلفای کرونباخ (۵۶۱/۰- ۹۵۵/۰) به دست آمده، از بهینه­گی پرسش­نامه حکایت داشت. به منظور مدل­سازی سطوح توسعه­یافتگی، با نگرشی اندام­وار شاخص­ها انتخاب و از تئوری مجموعه­های فازی، تحلیل سلسله مراتبی و روش وایکور استفاده به عمل آمد. مقاله حاضر رویکرد جدیدی برای سنجش درجه­ی توسعه­یافتگی مناطق ارایه می­دهد. در واقع در این رویکرد روستاها بر مبنای ایده­آل­هایی مورد سنجش قرار می­گیرند که وضعیت آن­ها از لحاظ توسعه­یافتگی مشخص است. تحلیل نتایج حاصل از رویکرد مذکور نشان داد که روستاهای مورد مطالعه با میانگین درجه­ی توسعه­یافتگی ۳۸۷/۰ (دامنه میانگین بین صفر و یک) در وضعیت نامناسبی از لحاظ توسعه­یافتگی قرار دارند. فزون بر آن، بالاترین درجه­ی  توسعه­یافتگی به روستای سرابتاوه (۶۳۵/۰) تعلق دارد به­ نحوی که این روستا به ۶۳ درصد از سطح ایده­آل شاخص­های مورد بررسی دسترسی دارد. همچنین روستای گاوبرگ با درجه­ی توسعه­یافتگی ۱۸۲/۰ در انتها قرار دارد که بیان کننده­ی وضعیت بحرانی آن روستا می­باشد.

مدل سازی, توسعه روستایی, تئوری مجموعه فازی, وایکور, بویراحمد