زهرا حجازی زاده - استاد اقلیم شناسی دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی
مصطفی کریمی - استادیار اقلیم شناسی دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه تهران
پرویز ضیاییان - دانشیار سنجش از دور دانشکده علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی
سمیه رفعتی - استادیار اقلیم شناسی دانشگاه سیدجمال الدین اسدآبادی

سامانه های همرفتی همه ساله در مناطق مختلف ایران خسارت های زیاد و در مواردی غیر قابل جبران به وجود می آورند. با توجه به این که بارش حاصل از این سامانه ها در جنوب غرب ایران بخش عمده ای از بارش کل را تشکیل می دهند و نقش مهمی در تامین منابع آب دارند، ضرورت بررسی ویژگی های اقلیم شناسی آن ها اجتناب ناپذیر است. در این مطالعه به منظور شناسایی الگو های مکانی و زمانی رخداد سامانه های همرفتی میان مقیاس (MCSs) در جنوب غرب ایران از محصول موزاییک شده دمای درخشندگی مرکز پیش بینی اقلیمی NCEP/NWS و داده های ایستگاه های همدید استفاده شد. سامانه های همرفتی میان مقیاس طی ساعات بارشی و رخداد پدیده های مرتبط با همرفت، بر اساس آستانه ی دمایی ۲۲۸ درجه کلوین، آستانه ی بیشینه مساحت ده هزار کیلومترمربع و آستانه ی طول عمر ۳ ساعت، شناسایی شدند. در مجموع ۱۸۹سامانه همرفتی میان مقیاس طی سال های ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۵ شناسایی شد. یافته های این تحقیق نشان داد، بیشترین تعداد MCSs در ماه دسامبر (۵۴ مورد) رخ داده است، شکل گیری MCSs از شرایط توپوگرافی تاثیر پذیرفته ، ولی دامنه ی رو به باد نقش خیلی مهمی در شکل گیری آن ها نداشته است. فراوانی رخداد این سامانه ها در ماه آوریل و می کاملا از توپوگرافی منطقه تبعیت کرده، اما با افزایش سرما میزان تبعیت از توپوگرافی کم تر شده تا آن جا که در ماه ژانویه هماهنگی بین فراوانی رخداد MCSs با توپوگرافی منطقه مشاهده نشده است. 

سامانه های همرفتی, دمای درخشندگی, پراکندگی مکانی, توزیع زمانی, جنوب غرب ایران