علیرضا حدادی - نویسنده مسئول: دانش آموخته دکتری جامعه شناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
محمد جبارپور - استادیار، گروه اندیشه و مطالعات فرهنگی، دانشگاه جامع امام حسین (ع)، تهران، ایران
سیدمحمدرضا دادگستر - دانشجوی کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

شکل گیری کامل یک تمدن، متوقف بر چگونگی نظام سازی و صورت بندی ساختاری آن از طریق فرایند نهادسازی است. اما ایجاد نهاد صرفا منبعث از ارزش های تمدن ساز نبوده و شرایط زمینه ای اجتماعی و تاریخی روی آن تاثیرگذار است. انقلاب اسلامی ایران با نگاهی تمدنی و مبتنی بر ارزش های ویژه خود، فرهنگ را زیربنا قرار داده و در همان ابتدا به نهادسازی در حوزه فرهنگ اقدام کرد. تجربه زیسته جمهوری اسلامی در دهه ۱۳۶۰، حاکی از شرایط پیرامونی تاسیس نهادهای جدید و استحاله نهادهای سابق به عنوان یکی از مهم ترین اقدامات در حوزه سیاستگذاری و حکمرانی فرهنگی است. شورای عالی انقلاب فرهنگی، سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و مرکز رسیدگی به امور مساجد از جمله مهم ترین نهادهایی هستند که در این زمینه قابل مطالعه هستند. مقاله حاضر به دنبال بررسی تاریخی شرایط تاسیس این نهادها است. روش پژوهش مقاله کیفی و مطالعه اسنادی بوده است و با چارچوب مفهومی تبارشناسی و جبر بولی به تحلیل یافته ها پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که هرگاه نیاز به تربیت و پرورش فرهنگی شهروندان مطابق با ارزش ها و اصول اسلامی توسط نیروهای انقلابی ادراک شود، مردم نقش محوری یافته و مطالبات دینی گسترده از حکومت داشته باشند و ایده های غربی زدایی و بازگشت به خویشتن ادراک و درونی شود، شرایط امکان تاسیس نهاد انقلابی در حوزه فرهنگ فراهم می شود.

انقلاب اسلامی, نهادسازی, فرهنگ, سیاستگذاری, اسلام سیاسی, جبر بولی