محمدمهدی عبدالله زاده - کارشناسی ارشد مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

هر پروژه تاریخ شفاهی دفاع مقدس تحقیقی علمی است و مراحلی دارد که در هر مرحله، عناصر آن باید به درستی نقش خود را ایفا کنند تا پژوهش به اهدافش برسد. مصاحبه گر، تدوینگر، راوی، ملزومات ثبت و ضبط، محیط مناسب برای مصاحبه، اسناد و مدارک مرتبط با موضوع مواردی هستند که هر یک نقشی در به ثمر رسیدن پژوهش تاریخ شفاهی دارند. بیش از هر چیز، نقش مصاحبه گر و تدوین کننده واجد دانش، بینش، خلاقیت و مهارت لازم، تعیین کننده است. مصاحبه قلب تاریخ شفاهی است و محتوای آن کم وبیش تحت تاثیر متغیرهای پنهان و آشکاری قرار دارند که باید پالایش شوند؛ هرچند نسخه اصل مصاحبه ها برای مراجعه دیگر پژوهشگران در مراکز مربوط، نگهداری خواهد شد. شایسته است مصاحبه گر پس از مطالعات مقدماتی طرح، پژوهش لازم را تدوین کند و بر اساس آن، راوی یا راویان مناسب را انتخاب کند و سپس مصاحبه را انجام دهد. چنانچه این کارها بهدرستی انجام شود، حاصل مصاحبه، اطلاعات و روایت هایی است که نیاز به نقد و بررسی و تدوین دارد. با اعتبارسنجی داده ها، حذفیات لازم، گویاسازی واژها و اصطلاحات مبهم، دسته بندی و جابه جایی های لازم و ایفای نقش فعال تدوینگر در تحلیل، متن حاصل از معیارهای علمی تاریخ شفاهی برخوردار خواهد شد. در این پژوهش، با استفاده از داده های کتابخانه ای و با روش توصیفیتحلیلی، چگونگی و سازوکار تاریخ شفاهی دفاع مقدس بررسی می شود.

اریخ شفاهی, دفاع مقدس, مصاحبه