آبتین حیدرزاده - مرکز تحقیقات آموزش پزشکی، مرکز مطالعات و توسعه ی آموزش علوم پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گیلان، رشت، ایران
سمانه پنجه علی بیک - مرکز سنجش آموزش پزشکی، معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تهران، ایران

زمینه و هدف: علی رغم گسترش کاربرد هوش مصنوعی در ابعاد مختلف زندگی بشر، دستورالعمل اخلاقی مدونی برای بکاربست آن در کشور تدوین نشده است. هدف از انجام این پژوهش مرور نظام‎ مند متون با موضوع کاربرد این فناوری در آموزش علوم ‎پزشکی به منظور تدوین و جمع بندی کدهای اخلاقی و رفتار حرفه‎ ای مرتبط با آن، می باشد. روش کار: جستجو برای شناسایی مطالعات مرتبط در پایگاه داده های PubMed،Web of science و EMBASE در بازه‎ ی زمانی سال‎ های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۲ انجام شد. مطالعاتی که با معیارهای ورود مطابقت داشتند، وارد مرور شدند. سپس اطلاعات مورد نیاز استخراج و مورد بحث و بررسی قرار گرفت. یافته ها: ۱۷ مطالعه طبق معیارها، وارد مرحله نهایی مطالعه شدند. مهم‎ترین چارچوب‎ های استخراج شده شامل: پاسخگویی و مسولیت پذیری، دانش و آگاهی، حریم خصوصی و حفاظت از داده‎ ها، شفافیت و توضیح پذیری، عدالت و عدم تبعیض، ایمنی، احترام به فردیت و استقلال، کنترل پذیری، ضرورت و اثربخشی، نظارت انسانی، سوءگیری و نوع دوستی بودند. نتیجه گیری: در بحث مسائل اخلاقی در استفاده از هوش مصنوعی در آموزش علوم ‎پزشکی، هنوز گفتمان مدون و مشترکی در کشور وجود ندارد چرا که بحث پیچیده، چند بعدی و وابسته به پیشرفت روز به روز این فناوری بوده و هرگونه چارچوب تنظیمی می ‎تواند به سرعت متحول و حتی منسوخ شود. در نتیجه باید در برخورد با این موضوع از رویکرد واکنش گرایانه به سمت رویکردی پیشگیرانه، فعال و آینده پژوهانه، حرکت کرد. تشکیل کارگروه چند تخصصی در وزارت بهداشت، برای تدوین اصول اخلاقی، نظارت و پایش سیستم ‎ها و آموزش استاد، دانشجو و آگاهی عمومی در استفاده از هوش مصنوعی و اصول اخلاقی مرتبط با آن، یک نیاز فوری است.

منشور اخلاقی, اخلاق پزشکی, رفتار حرفه ای, آموزش علوم پزشکی, هوش مصنوعی