خوانش پیکره زن در نگاره های صفوی و قاجار با نگاهی به نظریات هلن سیکسو

کاربرد نگارگری به عنوان عنصری تزئینی در بناها و نسخ خطی برای انتقال پیامی خاص، همواره اهمیت داشته است. با بررسینگارگری، میتوان به مسائل اجتماعی، سیاسی و فرهنگی هر دوره پی برد. از مواردی که در بررسی نقاشی ها می توان موردتوجه قرار داد، تصویر زنان است. هدف از پژوهش حاضر مطالعه ی نقوش زنان در دوره های صفوی و قاجار با تکیه بر نگارگریاین دو دوره است که نهایتا با دیدگاه هلن سیکسو مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در این راستا با توجه به موضوع مورد نظر،روش توصیفی انتخاب گردید و گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانه ای صورت پذیرفت. بدین منظور بامقایسه ی نقاشی های دو دوره به شیوه ی تطبیقی- تحلیلی نتایج پیش رو حاصل شد: الف) در دوره صفوی تمایز چندانی میان نقش زن و مرد مشاهده نمی شود؛ در مقابل در دوره قاجار و در اثر روند غربی شدن، به ویژگی های زنانه ی پیکره ها بیشتر توجهشده و نگاه جنسیتی به زن در آثار این دوره قابل تشخیص است. ب) در دوره ی صفوی زنان معمولا دارای پوشش قابل قبولیهستند اما از دوران قاجار به بعد به علت نفوذ غرب و کمرنگ شدن تعالیم مذهبی در بین هنرمندان حجاب به عنوان یک سنتمذهبی و فرهنگی کم رنگ میشود. همچنین نگارگری های دوره صفوی به دلیل توجه به ارزش وجودی زن و عدم نمایش اندامجنسی او، با دیدگاه هلن سیکسو نزدیک تر می باشد.

Keywords:

نگارگری , تصویر زن , دورهی صفوی , دورهی قاجار , هلن سیکسو