مختار ابراهیمی - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران

چکیده در این مقاله با توجه به زیرساخت کینه­جویی اهریمنانه و کین­خواهی دلیرانه که به عنوان قطعیت و انگاره­ای اسطوره­ای به­شمار می­رود داستان فریدون در پیوندی که با داستان جمشید و ضحاک می یابد، مورد تحلیل قرار گرفته است. آن چه سبب تحول داستان به سوی فاجعه مرگ نخستین قهرمان ملی، ایرج می­شود اگرچه در ظاهر داستان آزمندی سلم و تور است، اما با توجه به ویژگی­های شخصیتی آن دو برادر که کینه جویی اهریمنی است، ژرف­ساخت داستان رقم می­خورد و سرانجام کینه­جویی آن دوگانه به مرگ برادری خردمند می­انجامد؛ دلیری مهربان که از هر جهت با آن دو بسیار متفاوت است. از این رو باید گفت یکی از زیرساخت­های داستان­های شاهنامه به­ویژه این داستان، کینه جویی و کینه­کشی است که ریشه در باورها و وجه شخصیتی قهرمانان دارد. نکته مهم در این تحلیل، تضاد دیرینه و همیشگی اسطوره خوبی اهورایی و بدی اهریمنی است که سرانجام در نبرد فریدون با توران و روم به تضادی سرزمینی و سیاسی و ملی بدل می گردد و پس از آن نیز این وجه ادامه می یابد.

فریدون, سلم و تور, ایرج, ایران, کینه جویی و کین خواهی