سجاد آیدنلو - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور اورمیه

یکی از طومارهای نقالی نسبتا کهن و ناشناخته کتابی است به نام کلیات شاهنامه فیلسوف شهیر حکیم ابوالقاسم فردوسی که در سال (۱۳۳۹ ه.ش) در تبریز چاپ شده است. این متن به نثر ترکی است و داستان­های آن از پادشاهی گیومرث تا دو روایت بابک و ساسان و اردشیر و کرم هفتواد از دوره ساسانیان را شامل می­شود. ماخذ فارسی دست کم دو روایت این طومار مربوط به عصر صفوی است و زمان گردآوری و ترجمه باز دست­کم دو داستانش، پایان روزگار افشاریان و آغاز عهد زندیه است و از این­روی آن را باید از طومارهای کهن نقالی بشمار آورد. به دلیل این قدمت و نیز جامعیت داستانی آن، برخی نکات و اشارات مهم حماسی­اساطیری در این طومار وجود دارد که در جستار پیش رو به بررسی آن­ پرداخته­ایم.

طومار نقالی, زبان ترکی, نکات داستانی, شاهنامه, ادب حماسی اساطیری ایران