زهره شایسته فر - دانشجوی دکتری پژوهش هنر پردیس بین المللی کیش دانشگاه تهران

گرافیک دنیای هنر های کاربردی، زبان ساده و انتزاعی پیام به مخاطب می باشد، حال اگر هنرمند خلاق ایرانی با بهره گیری از ظرفیت بالای تزیینات کتیبه ای موجود در مساجد دوره های مختلف تاریخی ایران به مانند سلجوقی، تیموری و صفویه، سفارشات طراحی آرم ها را با پیشینه فرهنگی در مسیر فکری خود داشته باشد، باعث انتشار نسخه ساده سازی شده آثار تاریخی ایران به هم وطن خود و چه بسا بیرون از مرزهای ایران می شود. کتیبه به عنوان یکی از مهم ترین بخش های یک بنا، یک جهانگرد و یا یک محقق را در بدو ورود به این اماکن مجذوب خود خواهد کرد و همچنین سوالاتی را در اذهان یک علاقمند به هنر دینی شکل خواهد داد. مسجد جامع عتیق قزوین به عنوان یکی از منابع و مانند سایر مساجد جامع کشور دارای کتیبه هایی است که از نظر هنری و همچنین، مفاهیم دینی مستتر در آن، در هنر خوشنویسی و معماری جایگاه خاصی دارد. لذا، در این پژوهش با بررسی کتیبه های مسجد جامع قزوین از منظر گرافیکی به این بحث پرداخته شده است. روش تحقیق مطالعه حاضر به صورت تاریخی، تحلیلی و توصیفی بوده و اطلاعات از بررسی اسناد کتابخانه ایی، گزارشات میراث فرهنگی و همچنین، به صورت میدانی گردآوری شده است. نتایج این پژوهش نشان دهنده این است که شناخت مفاهیم مستتر در تزیینات و نقوش گرافیکی کتیبه های مسجد جامع قزوین خود به ترویج فرهنگ اسلامی یاری رسانده‎ و با استفاده از ساده کردن فرم ها، کاربرد خطوط ضخیم و حجم دار، توجه به آرایش ها و تزیینات، کاربرد نقوش گیاهی همچون نقوش هندسی اسلیمی و استفاده از شیوه طراحی خطوط کوفی و ثلث متاثر از سبک معماری سلجوقی و صفوی، می تواند زبانی نو در هنر گرافیک معاصر ایران خلق کرد و آثاری آفرید که نشان دهنده تلفیق سنت های پیش از اسلام و دوران اسلامی در بازآفرینی هنر معاصر باشد.

آرم، گرافیک دینی، تزیینات، کتیبه، مسجد.