مهرداد نشاط قراملکی - Islamic Azad University, Tabriz
داریوش مهاجری - Islamic Azad University, Tabriz

زمینه و هدف: داروی ضد سل ریفامپین، برای کبد سمی است. این مطالعه با هدف تعیین اثراتپیشگیرانه عصاره سیاه دانه(Nigella sativa Linn)از سمیت کبدی ریفامپین در موش صحراییانجام شد. روش بررسی: در این مطالعه تجربی آزمایشگاهی، ۴۰ سر موش صحرایی نر ویستار به طور تصادفی به چهار گروه مساوی تقسیم شدند: ۱- گروه شاهد؛۲- گروه داروی سمی؛ ۳- گروه شاهد مثبت و ۴- گروه تحت درمان با عصاره که به ترتیب نرمال سالین، ریفامپین (با دوز ۵۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم)، سیلیمارین (با دوز ۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم) توام با ریفامپین و عصاره الکلی سیاهدانه (دوز ۲۵۰ میلی گرم بر کیلوگرم) به علاوه ریفامپین را از طریق گاواژ به مدت یک ماه دریافت کردند،. در پایان، سطح سرمی آلانین آمینو ترانسفراز، آسپارتات آمینو ترانسفراز، آلکالین فسفاتاز، بیلی روبین، آلبومین و پروتئین موش ها اندازه گیری شد. میزان مالون دی آلدئید و فعالیت سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز، گلوتاتیون پراکسیداز و گلوتاتیون ردوکتاز کبد اندازه گیری شد. آسیب شناسی بافتی جهت ارزیابی درجات مختلف آسیب کبد انجام گرفت. گروه ها با آزمون آماری آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی توکی مقایسه شدند.  یافته ها: سیلیمارین و عصاره سیاهدانه به طور معنی داری میزان سرمی آنزیم های شاخص عملکرد کبد، بیلی روبین و میزان مالون دی آلدئید کبد را کاهش و سطوح آلبومین، پروتئین سرم و سطوح کبدی آنزیم های آنتی اکسیدانی را در موش های تیمارشده با ریفامپین افزایش داد (۰۱/۰>p). در آسیب شناسی بافتی، سیلیمارین و عصاره سیاهدانه، آسیب ناشی از ریفامپین را بهبود بخشید. نتایج هیستوپاتولوژی با یافته های بیوشیمیایی هم راستا بود. نتیجه گیری: طبق نتایج این مطالعه، عصاره سیاهدانه با خواص آنتی اکسیدانی، کبد را در برابر آسیب اکسیداتیو ناشی از ریفامپین محافظت می کند. 

Nigella sativa, Rifampin, Liver, Antioxidants, Oxidative Stress, Rats, سیاهدانه؛ ریفامپین؛ کبد؛ آنتی اکسیدان ها؛ موش صحرایی