ارائه مدلی برای ناحیه بندی پهنه های شهری به کمک الگوریتم ناحیه بندی خودکار (AZP)

دو مسئله اساسی در منطقه بندی شهرها مطرح است. به­دلیل پیچیدگی های محیط های شهری، روش های مرسوم راهگشای این مسائل نیستند؛ بنابراین، در پژوهش حاضر، با استفاده از الگوریتم AZP به ارائه راهکاری برای این مسائل و پیاده سازی آن در یک منطقه شهری (زنجان) پرداخته می­شود. روش های خوشه بندی فضایی (مانند AZP) در سال های طولانی توسعه یافته اند و با ترکیب و معاوضه واحدهای پایه فضایی (مانند محله­های شهری، همسایگی ها، واحدهای مصنوعی چهارگوشه و...)، به­همراه بهینه سازی توابع هدف، همگنی نواحی و فشردگی شکل فیزیکی، ناحیه یا منطقه را شکل می دهند. برای آزمودن بهینگی منطقه بندی حاصل، از لحاظ همگنی و فشردگی، پارامترهای فشردگی و همگنی برای چندین شاخص، به عنوان نمونه یک بار برای منطقه بندی حاصل از الگوریتم AZP و یک بار برای منطقه بندی طرح تفصیلی شهر زنجان محاسبه شدند. برای ارزیابی همگنی در سطح سراسری، از آماره موران I و برای ارزیابی شکل فیزیکی ناحیه بندی ها از پارامتر فشردگی استفاده شد. مطابق نتایج، از ۱۳ شاخص مورد استفاده، ۱۲ مورد دارای الگوی توزیع تصادفی­اند و تنها یک شاخص، الگوی اولیه را حفظ کرده است. همچنین ناحیه­بندی از لحاظ ایجاد مناطق همگن، کارایی مناسبی دارد؛ علاوه­بر این­ها، نواحی ایجادشده، بسیار فشرده تر از نواحی منطقه­بندی شده در طرح تفصیلی شهر زنجان است.

Keywords:

لگوریتم AZP , خوشه بندی با محدودیت پیوستگی فضایی , مرزبندی نواحی برنامه ریزی , منطقه بندی