سنجش و ارزیابی الگوی گسترش فیزیکی شهر یزد

الگوی رشد شهر از موضوعات حیاتی قرن حاضر است؛ به‎طوری که شناخت الگوی توسعه کالبدی شهر به‎منظور هدایت آن در راستای پایدار شهری، امری اساسی است. در این زمینه، شهر یزد در دهه های اخیر رشد زیادی را تجربه‎کرده که بررسی و ارزیابی الگوی گسترش آن، برای نیل به توسعه پایدار و تدوین سیاست های مناسب، ضروری است. بر این اساس، با رویکردی به نظریه توسعه پایدار و رشد هوشمند شهری، چگونگی الگوی گسترش کالبدی شهر یزد در قالب سه فرضیه پژوهشی مطرح شد و در چارچوب روش توصیفی تحلیلی مورد ارزیابی قرار گرفت. در این چارچوب، برای آزمون فرضیه اول از روش هلدرن، برای آزمون فرضیه دوم از ضرایب آنتروپی و جینی و برای آزمون فرضیه سوم از ضرایب موران، گری و G عمومی استفاده شد. داده های مورد نیاز به روش کتابخانه ای و با مراجعه به منابع و سازمان های مربوطه گردآوری شده است. نتایج در تایید فرضیه اول نشان داد که با وجود رشد با قواره و فشرده طی سال های ۱۳۳۵ تا ۱۳۴۵، شهر یزد در سال های ۱۳۴۵ تا ۱۳۷۵ و ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۵، به‎ترتیب رشد فضایی پراکنده ای را به میزان ۳۵ درصد و ۶۳ درصد داشته است. تحلیل الگوی توزیع جمعیت و اشتغال نیز به‎ترتیب با مقادیر آنتروپی ۹۷۵/۰ و ۹۵۹/۰ و جینی ۱۶۸/۰ و ۱۶۵/۰ با رد فرضیه دوم نشان داد که نابرابری در توزیع جمعیت و اشتغال ناچیز است و تعادل نسبی وجود دارد. تحلیل تجمع و پراکندگی جمعیت و اشتغال نیز، به‎ترتیب با مقادیر ۲۱۱/۰- و ۲۱/۰ برای ضریب موران و ۱۷۵/۰- و ۱۳۵/۰-  برای ضریب گری تعدیلی، ضمن تایید فرضیه سوم نشان داد که شهر یزد الگوی تصادفی متمایل به پراکنده داشته و دارای تمرکز پایین جمعیت و اشتغال (نقطه سرد) است.

Keywords:

الگوی اسپرال , شهر فشرده , شهر یزد , گسترش فیزیکی