حسن افراخته - استاد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی
فرشته احمدآبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه خوارزمی
حسن احمدآبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تهران

استفاده از انرژی‎های نو در مناطق روستایی، از ضرورت‎های توسعه پایدار است. یکی از انرژی‎های نو، انرژی خورشیدی است. به‎تازگی در مناطق روستایی شهرستان نیشابور، استفاده از انرژی خورشیدی به‎کمک آبگرمکن خورشیدی رواج یافته است. بررسی نقش دولت در گسترش نوآوری بهره‎برداری از انرژی خورشیدی و آثار گسترش آن، هدف اصلی این نوشتار است. مناطق مورد مطالعه در این پژوهش، روستاهای دهستان عشق‎آباد در شهرستان نیشابور هستند. بر اساس فرمول کوکران، سیصدوده خانوار به‎طور تصادفی برای جامعه نمونه پژوهش انتخاب شده‎اند. مشاهده مستقیم، مصاحبه با مردم محلی و تکمیل پرسش‎نامه، اصلی‎ترین روش جمع‎آوری اطلاعات بوده است. روایی پرسش‎نامه با نظر استادان دانشگاه، دانشجویان تحصیلات تکمیلی و کارشناسان محلی مورد تایید قرار گرفته و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ (برابر با ۸۱/۰) بررسی شده است. داده‎های جمع‎آوری‎شده با کمک آمار توصیفی و استنباطی (کروسکال والیس، رگرسیون و فریدمن) تحلیل و نتیجه‎گیری شده‎اند. نتایج پژوهش نشان داد که دولت با حمایت‎های مالی و ترویجی، نقش اصلی را در گسترش این فناوری داشته است، این امر منجر به بهبود شاخص‎های توسعه ناحیه در قلمروی مورد مطالعه شده است. استفاده از آبگرمکن‎های خورشیدی، صرفه‎جویی اقتصادی را درپی داشته و پس از نصب آن، به‎میزان زیادی در وقت افراد (حمل‎ونقل سوخت‎های فسیلی، مشکلات آبگرمکن‎های نفتی، گازی و...) صرفه‎جویی شده است؛ همچنین شاخص بهداشتی (استحمام، مسواک‎زدن، شست‎وشو و نظافت) خانوارهای مورد مطالعه نیز، بهبود یافته است و درنهایت استفاده از آبگرمکن خورشید مورد رضایت اکثر خانوارها بوده است. بنابراین شناخت استعدادها و پتانسیل‎های طبیعی و ذاتی هر منطقه برای دست‎یابی به توسعه پایدار مناطق روستایی، امری ضروری به نظر می‎رسد.

: آبگرمکن خورشیدی, انرژی خورشیدی, توسعه روستایی, دهستان عشق‎آباد, نقش دولت