سعید ناجی - عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
مسعود صفایی مقدم - دکترای فلسفه تعلیم و تربیت، دانشیار دانشگاه شهید چمران اهواز
رسنانی هاشم رسنانی هاشم - دکترای روان شناسی تعلیم و تربیت، عضو هیئت علمی دانشگاه IIUM مالزی
حمیدرضا آیت اللهی - دکترای فلسفه از دانشگاه VUBبلژیک، استاد دانشگاه علامه طباطبایی
حسین شیخ رضایی - دکترای فلسفه، استادیار موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

در این مقاله میزان و نحوه تاثیرگذاری فلسفه پراگماتیسم در برنامه آموزش فلسفه به کودکان (فبک) ارزیابی می شود. این مطالعه با شیوه تحلیلی استنتاجی و عمدتا در چهارچوب بررسی آرای کلینتون گلدینگ صورت می گیرد، که از اصلی ترین طرف داران وجود رابطه تنگاتنگ میان فبک و پراگماتیسم است. این رابطه در نظر گلدینگ به گونه ای است که پراگماتیسم را بهترین حامی نظری، معرفت شناختی، و فلسفی برنامه فبک می کند؛ بر این اساس فبک ماهیت پراگماتیستی پیدا می کند. این مقاله درصدد بررسی این ادعاست. پرسش های اصلی از این قرارند: آیا واقعا تاثیرپذیری برنامه فبک از پراگماتیسم به گونه ای است که می توان گفت این برنامه ماهیت پراگماتیستی دارد؟ آیا پراگماتیسم در قیاس با دیگر فلسفه ها بیش ترین تاثیر را در برنامه فبک داشته است؟ آیا می توان پراگماتیسم را بهترین حامی نظری فبک دانست؟ آیا به رغم تاثیر پذیری احتمالی، می توان نشان داد که در پاره ای موارد مهم هم سویی چندانی میان فلسفه پراگماتیسم و فبک وجود ندارد؟ پاسخ گویی به این پرسش ها و برخی سوالات دیگر درک دقیق تری از برنامه فبک را در اختیار می نهد و راه را برای اجرای درست تر آن آماده تر می کند. در این پژوهش نشان داده شده است که در بسیاری موارد پراگماتیسم می تواند حامی نظری و معرفت شناختی خوبی برای فبک باشد، ولی نمی توان مطمئن بود که بهترین حامی است، یا در همه موارد می توان آموزه های فبک را هم سو با آموزه های پراگماتیسم دیویی دانست.

برنامه فلسفه برای کودکان و نوجوانان, پراگماتیسم, معرفت شناسی, نسبی گرایی