حسین شیخ رضایی و دیگران - دکتری فلسفه،استادیار، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

نظریه های روان شناختی درباره اخلاق عمدتا حول این سوالات شکل گرفته اند: چگونه، در چه سنی و با چه سازوکاری قوای اخلاقی کودک شکل می گیرند و توانایی های اخلاقی او تثبیت می شوند. بخش اول این نوشته به مرور مختصر آراء پاره ای از مکاتب مهم روان شناسی درباره اخلاق می پردازد. از آنجا که هدف اصلی بحث، پیوند اخلاق و ادبیات داستانی است، خواهیم کوشید تا از دل نظریه های مطرح شده سوالاتی را برای سنجش و ارزیابی اخلاقی آثار داستانی استخراج کنیم. هدف از تهیه چنین فهرستی از سوالات آن است که اولا نشان دهد چگونه می توان از دل آثار داستانی موضوعاتی برای تامل اخلاقی کودکان و نوجوانان به دست آورد و به عنوان نمونه در نشست ها و جلسات فلسفه برای کودک (P۴C) از آن ها سود جست، و ثانیا با در دست داشتن چنین فهرستی می توان تشخیص داد که آثار داستانی مورد پژوهش عمدتا به کدام جنبه های اخلاقی پرداخته اند و کدام جنبه ها را مغفول گذاشته اند. در بخش دوم مقاله، به سراغ آثار داستانی جمشید خانیان خواهیم رفت و می کوشیم با توجه به چارچوب نظری فراهم شده در بخش نخست، مولفه ها و عناصر مربوط به اخلاق را در میان شش اثر داستانی او بازشناسی و تحلیل کنیم.

اخلاق, رشد اخلاقی کودک, نظریه های روان شناختی اخلاق, فلسفه برای کودک, آثار داستانی جمشید خانیان