مصطفی جعفری فرخد - متخصص بیهوشی، مدیر شبکه بهداشت و درمان فریمان ، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ایران
مینا احدی - کارشناس ارشد مامایی، معاونت بهداشتی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ایران
محمد هدایت آبادی - کارشناس بهداشت محیط، سرپرست مرکز بهداشت فریمان ، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ایران
شبنم نصیرائی - کارشناس بهداشت عمومی، معاونت بهداشتی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ایران
فهیمه فرگاهی - کارشناس ارشد جنین شناسی، معاونت بهداشتی ، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ایران
تکتم فرقانی - کارشناس ارشد جامعه شناسی، مرکز بهداشت فریمان ، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ایران

رشد و تکامل جسمی مناسب، یکی از معیارهای قابل اعتماد برای ارزیابی وضعیت سلامت کودک بخصوص در ۲ سال اول زندگی است. کودکان کم وزن و نارس در معرض خطر بیشتری برای اختلالات رشد هستند، لذا انجام پایش رشد این کودکان ضروری به نظر می رسد. در بررسی مورد - شاهدی، تعداد ۱۳۶ نوزاد با وزن کم هنگام تولد با ۱۳۶ نوزاد با وزن طبیعی وارد مطالعه شدند و روند رشدی آنان تا پایان ۲۴ ماهگی مورد بررسی قرار گرفت. اطلاعات مورد نیاز از پرونده الکترونیک سلامت استخراج و با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمون chi-squareو آزمون ناپارامتری Mann-Whitney U مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در گروه کم وزن (مورد) ۳/۶۰% دختر و ۹/۵۲ % شهری و در گروه وزن طبیعی (شاهد) ۲/۶۳ % دختر و ۵/۵۱ % شهری بودند. تنها در گروه مورد میانگین وزن بدو تولد بین دو جنس اختلاف معناداری داشت (P=۰/۰۰۶) بطوریکه وزن پسران در هنگام تولد بیش از دختران بود. میانگین وزن و قد در گروه مورد به ترتیب از ۷۲/۴۰۸±۷۵/۲۰۸۰ گرم و ۷۲/۳±۳۸/۴۴ سانتیمتر در بدو تولد به ۲۱۴۸.۳±۱۱۲۰۰ گرم و ۸.۴۶±۸۵.۳۱ سانتیمتر و در گروه شاهد به ترتیب از ۹۲/۴۰۹± ۷۵/۳۲۰۵ گرم و ۹۱/۲±۱۰/۴۹ سانتیمتر به ۵۷۸۹.۶۴±۱۱۷۲۳.۶۸ گرم و ۱۹.۴۳±۸۶.۰۶ سانتیمتر در ۲۴ ماهگی رسیده بود. میانگین تغییرات وزن در شیرخواران با وزن کم تولد در ماههای ۲، ۶ ، ۱۲ و ۲۴ پس از تولد نسبت به شیرخواران با وزن تولد طبیعی بیشتر بود ولی با وجود بهتر بودن میانگین تغییرات رشد وزنی در افق سنی ۲۴ ماهگی هنوز به پتانسیل های رشدی شیرخواران طبیعی هم سن خود نرسیده بودند( ۱۱۲۰۰ گرم در مقابل ۱۱۷۲۳ گرم ). میانگین تغییرات قد هم، تقریبا در تمامی سنین در گروه "مورد" از گروه "شاهد" بیشتر بود ولی قد شیرخواران LBW تا سن ۲۴ ماهگی به قد شیرخواران NBW نرسیده بود(۳۱/۸۵ سانتیمتر در مقابل ۰۶/۸۶ سانتیمتر). اختلاف معناداری بین میانگین وزن و قد شیرخواران LBW در ماههای مختلف با شیرخواران NBW وجود داشت (P<۰/۰۰۱). با توجه به نتایج پژوهش بایستی به پایش رشد کودکان LBW اهمیت بیشتری داده شود و جهت هرگونه کندی رشد در این کودکان علاوه بر ارجاع به پزشک متخصص، آموزش های لازم در این خصوص به مادران آنان نیز داده شود.

نوزاد، شیرخوار، وزن کم هنگام تولد، شاخص های رشدی