برآورد پارامترهای هیدرولیکی و انتقال املاح خاک به روش حل معکوس با استفاده از HYDRUS-۲D (مطالعه موردی: زهکش حائل دشت قزوین)

سطح بزرگی از اراضی کشور تحت تاثیر شوری و ماندابی بوده و این میزان رو به افزایش است. در مناطقی که سفره آب شور و شیرین در مجاورت هم قرار گرفته اند برداشت بی رویه منابع آبزیرزمینی موجب افزایش گرادیان آب شور به سمت آب شیرین و گسترش شوری می شود. شرایط مذکور در شوره زار قزوین واقع در جنوب شرقی این دشت وجود داشته و اخیرا  باعث گسترش سطح اراضی شور تا ۱۰۰۰۰ هکتار شده است. برای پیشگیری از گسترش شوری زهکش حایلی به عمق سه متر در منطقه احداث شده که وظیفه آن پایین انداختن سطح آب زیرزمینی شور و خارج ساختن آن از منطقه می باشد. در این مطالعه به منظور شبیه سازی خاک منطقه با نرم افزار هایدروس دو بعدی (HYDRUS-۲D)، پارامترهای هیدرولیکی خاک (رطوبت اشباع خاک، پارامتر مرتبط با عکس مکش در نقطه ورود هوا، پارامتر شکل منحنی مشخصه رطوبتی، هدایت هیدرولیکی اشباع) و انتقال املاح (پخشیدگی طولی و عرضی املاح) با استفاده از روش حل معکوس تخمین زده شد و مدل مورد واسنجی و صحت سنجی قرار گرفت. سپس شاخص های آماری از جمله ME، NRMSE،   و CRM برای بررسی دقت واسنجی مدل محاسبه شد. نتایج این شاخص ها برای پارامترهای هیدرولیکی و انتقال املاح در مرحله واسنجی به ترتیب عبارتند از ۱۱۴/۰، ۰۰۱/۰، ۷/۰، ۰۰۰۵/۰- و ۲۹/۰، ۰۶۷/۰، ۸۷/۰، ۰۰۱/۰-. میزان این شاخص ها بیانگر دقت مدل در شبیه سازی است. هم چنین تاثیر ضخامت آبخوان و میزان تبخیر در حل معکوس برای تیمارهای جداگانه مورد بررسی قرار گرفت و شاخص های آماری محاسبه شده نشان دادند که ضخامت آبخوان و تبخیر در حل معکوس مدل موثرند.

Keywords:

آنالیز حساسیت , واسنجی , صحتسنجی , تداخل آب شور و شیرین , گسترش شوری