مژده کرامت زاده - دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته مهندسی عمران – محیط زیست، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران .
احمد فتحی - استادیار، دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
هادی معاضد - استاد بازنشسته دانشکده مهندسی آب و محیط زیست، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.

امروزه پدیده بیابان و بیابان­زایی گریبان­گیر بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشورهای در حال توسعه می­باشد. با نگاهی به گستره منابع طبیعی کشور در می­یابیم که چشم­انداز غالب در این گستره، اراضی بیابانی است. دانشمندان و متخصصین بر این عقیده­ می­باشند که علاوه بر عوامل طبیعی، عوامل انسانی نیز در بیابان­زایی نقش اساسی و کلیدی دارند. از آنجا که اکثر معیارهای موثر در بیابان­زایی در دسته عوامل طبیعی قرار دارند، تهیه مدل­های تعیین پتانسیل بیابان­زایی، به­صورت منطقه­ای انجام می­گیرد. در پژوهش حاضر به­منظور بررسی معیارها و شاخص­های موثر در بیابان­زایی منطقه جنوب شرق اهواز در استان خوزستان، از مدل ایرانی ارزیابی پتانسیل بیابان­زایی (IMDPA) استفاده و از بین نه معیار این مدل دو معیار پوشش گیاهی و اقلیم با توجه به شرایط منطقه انتخاب و برای هر معیار، شاخص های مختلفی در نظر گرفته شده است. در این مدل ارزش عددی معیارها از میانگین هندسی شاخص ها و در نهایت بیابان­زایی کل منطقه از میانگین هندسی معیارها به­دست آمده و در نرم­افزار ArcGIS نقشه نهایی بیابان­زایی منطقه تهیه گردید. نتایج نشان داد که معیار پوشش گیاهی با ارزش عددی ۰۶/۲ تاثیر بیشتری نسبت به معیار اقلیم با ارزش عددی ۹۳/۱ در بیابان­زایی منطقه داشته است. در آخر نیز ارزش کمی شدت بیابان­زایی براساس دو معیار مورد بررسی به میزان ۹۹/۱ به­دست آمد که طبق جدول امتیازدهی این مدل وضعیت فعلی بیابان­زایی برای کل منطقه متوسط تعیین گردید.

عوامل طبیعی, عوامل انسانی, شاخص, نرم افزار ArcGIS, امتیازدهی