احسان حاتمی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
علیرضا عینعلی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
عبدالشکور رئیسی - گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولایت، ایرانشهر، ایران
حسین پیری - گروه باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولایت، ایرانشهر، ایران

سالیسیلیک اسید به عنوان یک مولکول سیگنال تاثیرگذار در پاسخ های گیاهان به تنش های محیطی شناخته شده است. در این پژوهش، اثرات به کار بردن سالیسیلیک اسید به صورت پیش تیمار بذرهای گیاه اسفرزه بر میزان رشد گیاهچه ها، میزان رنگیزه های فتوسنتزی، میزان پروتئین ها و اسیدهای آمینه و تجمع قندهای محلول و نشاسته در پاسخ به تنش شوری بررسی شد. بذرهای گیاه اسفرزه پس از پیش تیمار با غلظت های صفر و ۵۰۰ میکرومولار سالیسیلیک اسید برای مدت ۲۴ ساعت، در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه ولایت ایرانشهر در سال ۱۳۹۸ کاشته شد و گیاهچه های حاصل در فواصل زمانی سه روزه و به مدت ۲۰ روز، در قالب طرح فاکتوریل در معرض غلظت های صفر، ۲۵، ۵۰، ۱۰۰، ۱۵۰ و ۳۰۰ میلی مولار نمک سدیم کلرید قرار گرفتند. میزان رشد گیاهچه ها، میزان رنگیزه های فتوسنتزی شامل کلروفیل ها و کاروتنوئید، غلظت پروتئین ها و همچنین میزان تجمع قندهای محلول و نشاسته در طول تنش شوری به شدت کاهش پیدا کردند. بااین حال، میزان تجمع آمینواسیدهای آزاد و پرولین در پاسخ به نمک افزایش یافت. تیمار سالیسیلیک اسید سبب بهبود طول بخش هوایی، افزایش میزان رنگیزه ها، کاهش میزان آمینواسیدها و افزایش تجمع پروتئین ها و پرولین شد. علاوه براین، افزایش میزان قندهای غیر احیایی و نشاسته که با عدم تغییر و یا کاهش غلظت قندهای احیایی در سطوح بالای شوری همراه است، در پاسخ به سالیسیلیک اسید روی داد. این نتایج نشان می دهد که پرایمینگ بذر ها با سالیسیلیک اسید پیش از کشت می تواند تحمل گیاه را در برابر تنش شوری از طریق تجمع قندهای غیر احیایی و پرولین و در نتیجه حفظ فشار تورگور سلول ها افزایش دهد.

پرولین, پروتئین, تعدیل اسمزی, قندهای محلول, کلروفیل