کامران شیوندی چلیچه - استادیار و عضو گروه روانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی تهران
فریدون رمضی - دانشجوی دکترای برنامه ریزی درسی

هدف پژوهش حاضر تحلیل محتوای کتاب فارسی پایه ی ششم ابتدایی بر اساس مولفه های تفکر انتقادی لیپمن است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی از نوع تحلیل محتوا می باشد و جامعه آماری پژوهش شامل دو جلد کتاب فارسی خوانداری و نوشتاری پایه ی ششم ابتدایی در سال تحصیلی ۹۴-۹۳ است. در این پژوهش حجم نمونه برابر با حجم جامعه انتخاب گردید و به منظور اعتباریابی و روایی صوری و محتوایی ابزار تحقیق، از دیدگاه متخصصان علوم تربیتی استفاده شده است. پایایی پژوهش نیز با توجه به فرمول پایایی هولستی محاسبه گردید و ضریب توافق بین کدگذاران ۸۷/۰ به دست آمده است. ابزارهای این پژوهش فرم تحلیل محتوا می باشد که بر اساس مولفه های تفکر انتقادی لیپمن تنظیم شده است. نتایج حاصل حاکی از آن بود که در کتاب فارسی پایه ی ششم ابتدایی بیشترین فراوانی مربوط به مولفه ی پرسشگری%۲۰ و کمترین فراوانی مربوط به مولفه ی صراحت داشتن%۶ می باشد و هم چنین از مجموع کل واحدهای دارای مولفه های تفکر انتقادی و فاقد آن در کتاب فارسی پایه ششم ابتدایی که ۱۰۶ واحد متن و فعالیت و تصویر می باشد ۵۱۲ واحد آن یعنی(%۴۴ )دارای مولفه های تفکر انتقادی می باشد. بنابراین در جهت پرورش هر چه بهتر تفکر انتقادی باید به اصل تناسب در به کارگیری مولفه ها و همچنین محتوای متن و فعالیت و تصاویر توجه بیشتری شود.

تحلیل محتوا، تفکر انتقادی، کتاب فارسی ، پایه ی ششم ابتدایی