جعفر نوری - گروه ایرانشناسی دانشکده علوم انسانی دانشگاه میبد، میبد، ایران

شکل­گیری خلافت امویان و پیرو آن انقلاب عباسی و روی­کار آمدن دستگاه خلافت جدید، تحولاتی عمیق در سازمان سیاسی، اجتماعی و  فرهنگی ایرانیان همراه آورد. تداوم حیات عنصر ایرانی در این دوره­ها و تلاش آنها برای استمرار مهمترین پایه­های فرهنگی و هویتی خویش، در زمره­ ابهام­ها و پرسش­های بسیار جدی­ای قلمداد می­شود که ارائه­ هر گونه پاسخ و یا به دست دادن هر تبیینی برای روشن­تر ساختن آن، در این سال­های نخست مواجهه­ ایرانیان با اعراب مسلمان، امری سخت به شمار می­آید. تاملی بر وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کردها، هم­زمان با روی کار آمدن امویان تا سپری شدن دوره اول خلافت عباسیان را می­توان تا حدودی،آئینه­ تمام­نمای ایرانیان در این دوره دانست.در این پژوهش تلاش بر این است با تحلیل داده­های کم­در­دسترس، وضعیت سیاسی کردها و شهرهای کردنشین، داخل و یا خارج از مرزهای مرسوم ایران، هم­زمان با روی کار آمدن خلافت اموی تا دوره­ اول خلافت عباسیان، بررسی شود. همچنین به این سوال اساسی پاسخ داده شود که کردها در مواجهه با تحولات مختلف این دوران چه واکنشی نشان دادند. مهم­ترین فرضیه این پژوهش تلاش برای تبیین بهتر این گزاره است که «وضعیت کردها و شهرهای کردنشین در این دوره تابعی از وضعیت کل­­تر ایرانیان زیر حاکمیت خلفای اموی و عباسی بود. با وجود این جغرافیای کوهستانی محل زیست کردها و عدم دسترسی و تسلط دستگاه خلافت اموی و عباسی بر این منطقه، سبب شد تا  منطقه سکونت کردها  در این دوران به مکانی مناسب برای فعالیت مخالفین حکومت خلفا بدل شود. 

کردها, خلافت امویان, خلافت عباسیان, شهرهای کردنشین, تحولات سیاسی