سید کاظم امینی ضیابری - دانشجوی دانشگاه عالی دفاع ملی

بهره برداری مناسب و پایدار آب تحت تاثیر نظام ها و نهادهای اجتماعی یا حکمرانی آب می باشد، برخی معتقدند دلیل اصلی بحران آب در جهان به مدیریت ضعیف و کاهش بهره وری ناشی از حکمرانی نامناسب آب ارتباط دارد. در پاسخ به عوامل موثر در این ناکامی باید گفت؛ شکست و کوتاهی«حکمرانی آب»در ایران محصول علل متنوعی از نادانی و ناتوانی است و این تنوع، نتیجه گستردگی و پیچیدگی مجموعه زیرساخت ها، نهادها و سازمان هایی است که حول مقوله آب شکل گرفته اند. البته عواملی همچون کاهش بارش و افزایش دما و برداشت بیش از حد آبخوان ها نیز موجب کاهش آبهای زیرزمینی شده است. کوشش این مقاله یافتن عوامل موثر در شکست حکمرانی آب و تبیین پیامدهای امنیتی ناشی از این ناکامی حکمرانی در ایران در مقیاس کوچک تر در حوضه آبریز فلات مرکزی است. ماهیت مطالعه، کاربردی و از لحاظ روش، توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر نتایج تجویزی، عملی و کاربردی است. یافته های پژوهش حاکی از این است که عدم حکمرانی خوب در این راستا با استقرار صنایع آب بر و ایجاد طرح پروژه های انتقال آب بین حوضه ای و... سبب ایجاد پیامدهای منفی در کشور، به واسطه کاهش تولیدات کشاورزی، مهاجرت روستانشینان به شهرها، خروج ارز به واسطه ورود محصولات کشاورزی، فقر و بیکاری، مشکلات زیست محیطی و... گردیده، که با توجه به وسعت جغرافیایی حوضه آبریز فلات مرکزی، این پیامدهای منفی، در ابعاد گوناگون امنیتی، اقتصادی و اجتماعی بر زیست و وضعیت جامعه و کشور تاثیر گذاشته است، به گونه ای که در صورت تداوم روند موجود، از جهات مختلف، ایران را دچار چالش راهبردی خواهد نمود.

حکمرانی آب، حوضه آبریز مرکزی، بحران آب