فیروزه سامی، - دانشجوی دکتری روان شناسی تربیتی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.
آذر کیامرثی، - استادیار گروه روان شناسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.
عباس ابوالقاسمی - استاد گروه روانشناسی، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی زوج ­درمانی تلفیقی و هیجان­ مدار بر کیفیت روابط زناشویی زوجین دارای اختلال استرس پس از سانحه انجام پذیرفت. روش پژوهش، نیمه ­آزمایشی با طرح گروه کنترل نابرابر، همراه با مرحله پیگیری بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه زوجین مراجعه­ کننده به مرکز مشاوره انتظامی همدان تشکیل دادند. در مرحله اول، با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس، تعداد ۳۰ نفر که در مقیاس تعارضات زناشویی نمره بالاتر از ۱۶۲ و در مقیاس اختلال استرس پس از سانحه، نمره ۱۰۷ را کسب کرده بودند، انتخاب و سپس به ­شیوه تصادفی ساده در دو گروه آزمایش (۱۰ نفر گروه تلفیقی و ۱۰ نفر گروه درمان هیجان­ مدار) و یک گروه کنترل (۱۰ نفر) جای­گذاری شدند. گروه آزمایش اول، تحت ۱۰ جلسه ۹۰­دقیقه ­ای درمان تلفیقی و گروه آزمایش دوم، تحت ۱۰ جلسه ۹۰­دقیقه­ ای درمان هیجان­ مدار قرار گرفتند؛ اما، گروه کنترل مداخله ای هیچ درمانی دریافت نکرد. به­ منظور جمع ­آوری داده ­ها، از پرسشنامه ­های تعارض زناشویی ثنایی (۱۳۸۷)، اختلال استرس پس از سانحه کینی (۱۹۸۸) و کیفیت زندگی زناشویی باسبی و همکاران (۱۹۹۵) استفاده شد. تحلیل داده ­ها با بهره ­گیری از آزمون­ های تحلیل واریانس چندمتغیره و تعقیبی بن­فرونی انجام گرفت. نتایج نشان داد، هر دو برنامه آموزشی تدوین­ شده در مرحله پس آزمون و پیگیری نسبت به گروه کنترل اثربخشی معناداری بر افزایش کیفیت زندگی زناشویی به ­میزان ۶۴/۰ داشته است (۰۵/۰>P). به­ علاوه، بین اثربخشی زوج­ درمانی تلفیقی و زوج­ درمانی هیجان­ مدار در ابعاد توافق زناشویی، خرسندی زناشویی و انسجام زناشویی تفاوت معناداری مشاهده نشد(۰۵/۰>P).

درمان تلفیقی, درمان هیجان مدار, کیفیت زندگی زوجین, اختلال استرس پس از سانحه