سید محمدرضا حسینی - دانش آموخته دکترای تخصصی رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران
علی محمد موذنی - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران

چکیدهپژوهش حاضر به بیان دیدگاه های مشترک مولوی و ابن‎عربی در باب مراتب حضرت موسی (ع) در حوزه عرفان اسلامی می پردازد. ابن عربی و مولوی، دیدگاه ها و اندیشه های مشترک فراوانی در باب این پیامبر الهی دارند و دلیل این موضوع، بن مایه های فکری مشترک آن ها به خصوص قرآن مجید، به عنوان سرچشمه و منبع اصلی معرفت و سپس احادیث و معارف اسلامی و تقریرات و تعلیمات عرفای سلف بوده است. بنابراین هر دو عارف به تعاریفی جامع در رابطه با جایگاه موسی در نظام آفرینش پرداخته اند. در این نوشتار با روشی توصیفی_تحلیلی به بیان و تطبیق مبانی اندیشه های مولوی و ابن‎عربی در باب مراتب و جایگاه وجودی موسی، با تمثیلات همانندی از سوی ایشان با پنج محور: الف: خلوص و علو موسی، ب: مرتبه تکلیم، ج: قتل طفلان بنی اسرائیل به دستور فرعون، د: جدال و غلبه معجزات موسی بر سحر فرعون، ص: ایمان فرعون در لحظات مرگ، ازنظر ابن‎عربی و مولوی، پرداخته ایم، بدون آن که تاثیرپذیری آن ها از یکدیگر، محل بحث و گفتگو باشد و پس از تجزیه و تحلیل داده ها و تطبیق مفاهیم و مولفه های نسبتا مشترک، به نتایج مقتضی دست یازیده ایم.

مولوی, ابن عربی, مثنوی و دیوان شمس, فصوص الحکم, مراتب موسی