سیدقاسم یاحسینی - نویسنده و پژوهشگر

اگرچه سابقه رشته «مطالعات زنان» بیش از چند دهه (مشخصا از دهه هفتاد میلادی قرن بیستم) نیست که به صورت یک رشته مستقل دانشگاهی در مغرب زمین رونق گرفته و در ایران هم از اواخر دهه هفتاد قرن چهاردهم شمسی در برخی از دانشگاه های تهران افتتاح شده اما پی از این نیز نویسندگان و مورخان فرنگی و ایرانی، به طور سنتی، مطالبی در این باره نوشته بودند که امروزه باید با دیدی علمی و روشمند، مورد استفاده دانشجویان رشته مطالعات زنان قرار گیرد. یکی از این افراد پیشگام و پیشتازف محمدعلی خان سدید السلطنه (۱۳۲۰-۱۲۵۳ ش.) است که در فاصله دو سال پیش از انقلاب مشروطه تا نیمه جنگ جهانی اول، مطالعات و یادداشت هایی ارزشمند درباره زنان بوشهر انجام داده که تا امروز چندان مورد توجه اساتید رشته مطالعات زنان و جامعه شناسان در ایران وهمچنین بوشهر پژوهان محلی قرار نگرفته است. وضعیت زنان بوشهر و روستاهای اطراف در سال های نخست قرن بیستم، چندان روشن نیست. جهانگردان و مسافران اروپایی نیز که به بوشهر سفر می کردند، به دلیل محدودیت های فرهنگی و ساختار مردسالارانه حاکم بر جامعه، و تقریبا حذف زنان از روابط و مناسبات اجتماعی بیرون از خانه، قادر به ارتباط با زنان و لاجرم کسب آگاهی از وضعیت آنان نبودند. سدیدالسلطنه اطلاعاتی جسته و گریخته، اما ارزشمند در این باره در نگاشته های خود ارائه داده و خوشبختانه این خلاء تاریخی تا اندازه ای پر شده است.

سدیدالسلطنه، بوشهر، زنان، مطالعات زنان