رویکرد پدیدارشناسانه به فرانقش زنان در تاریخ میانه ایران

در تاریخ میانه ایران، حضور مردان در ساختار اقتدار و مرجعیت از سوی قوانین حکومتی، امری بارز و ضروری محسوب می شود. با وجود این، نقش زنان در برهه هایی از زمان در ساختار حاکمیت تبدیل به فرانقش های اثرگذار شده است. نمود عینی این ادعا را می توان در فرانقش های دو شخصیت تاریخ میانه ایران، ترکان خاتون (مادر سلطان محمدخوارزمشاه) و گوهر شاد خاتون (همسر شاهرخ) مشاهده کرد. مقاله حاضر با رویکردی پدیدارشناسانه نسبت به فرانقش این دو زن در تلاش است تا به این پرسش ها پاسخ دهد که رویکرد اقتدار زنانه از چه مسیر زمانی و مکانی گذر کرد؟ دستاوردهای پژوهش نشان می دهد که رابطه ای نزدیک میان فروکاست اقتدار پدرشاهی با رویکرد اقتدارزنانه در دوران گسست و انحطاط به چشم می خورد. به حاشیه رفتن اقتدار مردانه و تنزل مرجعیت این گروه، مجالی برای نمود یافتن اقتدار در فرانقش های زنان در حاکمیت تاریخ میانه فراهم آورد. این زنان در فرانقش هایی مهم نظیر فرانقش مادرف خواهد و جایگاه زن در قبیله، زمینه ساز تحول سیاسی، اجتماعی و ا قتصادی در تاریخ میانه ایران شدند. مقاله حاضر درصدد است تا با روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر رویکرد پدیدارشناسانه به حقیقت فرانقش های زنان در دوران گسست تاریخ میانه ایران دست یابد.

Keywords:

زنان , ترکان خاتون , گوهرشاد خاتون , پدیدارشناسی