عبدالله جوانمرد - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه مراغه
هیوا نیکدل - دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه مراغه

به منظور بررسی عملکرد کمی و کیفی علوفه ۱۵ توده بومی ماشک، آزمایشی به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با۱۵ تیمار و سه تکرار در دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه در سال ۱۳۹۳ اجرا شد. گونه های مورد بررسی شامل ماشک معمولی (توده های ۳۶،۳۳،۳۰،۲۹،۲۳،۱۶،۱۵،۱۰،۷،۲) ماشک گل خوشه ای (توده های ۳۵،۲۸ و۱۲) و ماشک خزری (توده های ۲۴ و ۲۲) بودند. نتایج نشان داد بیشترین ۵۳۰/۸ گرم در متر مربع و کمترین ۹۱/۱۶ گرم در متر مربع عملکرد علوفه خشک به ترتیب در توده های ۳۰ و ۳۶ بدست آمد. همچنین بیشترین عملکرد دانه ۴۳/۳۴ گرم مترمربع به توده ۲۸ تعلق داشت که اختلاف معنی داری با توده های ۲۴ (۳۵/۳۰ گرم در متر مربع) و ۱۵ ۳۲/۶۳ گرم در متر مربع نداشت. بیشترین مقادیر ماده خشک مصرفی DMI، کل ماده مغذی قابل هضم TDN، قابلیت هضم علوفه DMD، در توده ۲۸ ماشک گل خوشه ای بدست آمد. علاوه بر این کمترین میزان دیواره سلولی NDF ودیواره سلولی بدون همی سلولز ADF به ترتیب در توده های ۲۸ و ۳۰ مشاهده شد. تجزیه کلاستر صفات کمی و کیفی توده ها مورد بررسی را در سه گروه دسته بندی نمود، به طوری که از لحاظ کمی و کیفی به ترتیب توده ۳۰ و ۲۸ یک گروه را به خود اختصاص دادند.لذا توده ۳۰ به دلیل عملکرد علوفه بالا و توده ۲۸ به دلیل دارا بودن کیفیت علوفه بالا به عنوان توده های مناسب برای کشتدر شرایط دیم توصیه می شود.

تجزیه کلاستر، عملکرد دانه، دیواره سلولی، ماده خشک مصرفی، گونه